I. Szlak im. Henryka Sienkiewicza

Łuków PKP (0,0) – Świdry (11,4) – Kierzków PKS (18,8) – Ruda (27,8), Krzywda PKP (32,6) – Burzec PKS (37,9) – Wojcieszków (43,1) – Adamów PKS (48,6) – Wola Gułowska PKS (55,7) – Wola Okrzejska (67,6) – Okrzeja PKP (69,2) – Okrzeja PKS (72,5); znaki niebieskie.

Trasa przebiega przez wsie i miasteczka Polesia, które odegrały znaczącą rolę w życiu autora „Trylogii” i „Krzyżaków”.

II. Miejscowości i obiekty zagraniczne

A. Austria:

1. Badgastein, Salzburg, pow. Sankt Johann im Pongau – pobyt w uzdrowisku w 1887 i 1893 r.; kościół farny [Pfarrkirche], kościół św. Mikołaja [Nikolauskirche], Muzeum Gasteinu, Park Narodowy Höhe Tauern, wodospad Gletschermühlen.

2. Bad Vöslau, Dolna Austria, pow. Baden – wspólna wycieczka z Kazimierzem Chłędowskim w 1886 r.

3. Fürstenhof, Styria – pobyt na kuracji w 1881 r. w zakładzie hydropatycznym kierowanym przez dr Jana Czerwińskiego.

4. Kaltenleutgeben, Dolna Austria, pow. Mödling – pobyt w uzdrowisku w latach 1885-88, 1891 i 1894-96.

5. Salzburg – podróż w 1887 r.; forteca Hohensalzburg na wzgórzu Festungsberg, katedra św. Ruperta, klasztor św. Piotra oo. Benedyktynów, pałac arcybiskupi, pałac Mirabell z ogrodami, pałac Klessheim.

6. Wiedeń – podróże w latach 1885, 1887, 1889 i 1892 oraz 1914; wzgórze Kahlenberg, klasztor oo. Kamedułów, kościół św. Józefa z kaplicą Jana Sobieskiego, ratusz [Wiener Rathaus], pałac księcia Eugeniusza Sabaudzkiego [Belweder], katedra św. Szczepana [Stephansdom], Wiedeńska Opera Państwowa [Wiener Staatsoper], Teatr Zamkowy [Burgtheater] i kościół Wotywny [Votivkirche] przy Ringu, Muzeum Historii Sztuki [Kunsthistorisches Museum], kościół św. Karola Boromeusza, galeria Albertina przy Albertinaplatz, zespół pałacowo-ogrodowy Hofburg (ob. rezydencja prezydenta Austrii), Kancelaria Cesarska (ob. muzeum), pomnik Franciszka II Habsburga; pałac i ogrody Schönbrunn, MuseumsQuartier [Dzielnica Muzeów] w dzielnicy Neubau.

B. Belgia:

1. Bruksela – podróże w latach 1874 i 1887; Wielki Plac, ratusz [Hôtel de Ville], Dom Króla [Maison du Roi; ob. Muzeum Miejskie], pasaż św. Huberta, Pałac Królewski, katedra św. Michała i św. Guduli, kościół oo. Karmelitów Bosych, kościół Notre Dame du Sablon, Czarna Wieża [Tour Noir], Manneken pis (Siusiający chłopiec) – figurka-fontanna symbol Brukseli.

2. Ostenda, prow. Flandria Zachodnia – podróże w latach 1874, 1884, 1887-89 i 1894; kościół św. Piotra i św. Pawła, esplanada, molo.

C. Białoruś:

1. Dubniki, obw. grodzieński, rejon ostrowiecki – pobyt w latach 1887-88; zespół dworski w dawnym majątku ziemskim rodziny Mineyków.

2. Mołodeczno, obw. miński – podróż w 1887 r.; rynek, cerkiew Opieki MB.

D. Bułgaria:

1. Ruse – podróż w 1886 r.; twierdza Sexaginta Prista nad Dunajem, Carski Kamień nieopodal cerkwi Zaśnięcia Bogurodzicy, cerkiew Świętej Trójcy, d. dworzec kolejowy (ob. Muzeum Transportu i Komunikacji).

2. Warna – podróż w 1886 r.; katedralna cerkiew Zaśnięcia Bogurodzicy na pl. Metropolita Simeon, ruiny Akropolis, port i molo.

E. Chorwacja:

1. Rijeka, komitat Primorsko-goranski – podróż w 1887 r.; rynek, ratusz, klasztor oo. Augustianów z kościołem św. Hieronima, wieża miejska, Stara Vrata, kościół NMP, kościół św. Wita przy pl. Grivica, twierdza na wzgórzu Trsat, klasztor oo. Franciszkanów z kościołem MB Trsatskiej.

2. Opatija [Abbazia] nad Adriatykiem, Primorsko-goranska županija – pobyt w uzdrowisku w 1887 r., gdzie pisarz rozpoczął pisanie „Pana Wołodyjowskiego”; kościół św. Jakuba i pozostałości opactwa benedyktynów.

F. Dania:

1. Kopenhaga – podróż w drodze do Sztokholmu w 1905 r.; Pałac Królewski Amalienborg, ratusz, katedra NMP, Zamek Rosenberg (ob. muzeum), kościół św. Ducha przy deptaku Strøget, kościół Najświętszego Zbawiciela w dzielnicy Christianshavn przy Sankt Annæ Gade, Wielka Synagoga przy Krystalgade, kościół Fryderyka w dzielnicy Frederiksstaden, Zamek Królewski Christiansborg (ob. siedziba parlamentu) z kościołem zamkowym na wyspie Slotsholmen, Muzeum Narodowe, Muzeum Thordvalsena przy Bertel Thorvaldsens Plad.

G. Egipt:

1. Aleksandria – podróż w 1890 r.; twierdza Kajtbaj, pałac Montazah, pałac Ras el-Tin, meczet Abu Al-Abbas, świątynia Serapisa i Izydy, Serapeum z kolumną Pompejusza, koptyjska katedra św. Marka.

2. Fajum (oaza na Pustyni Libijskiej) – podróż w 1890 r.

3. Giza – podróż w 1890 r.; piramidy Cheopsa (jeden z siedmiu cudów świata), Chefrena i Mykerinosa, Wielki Sfinks.

4. Ismailia – podróż w 1890 r.

5. Kair – podróż w 1890 r.; Wieża Kairska na wyspie Zamalek, meczet Ahmada Ibn Tuluna w dzielnicy Al-Kata'i, meczet Al-Azhar, Muzeum Egipskie.

6. Port Said – podróż w 1890 r.; Muzeum Narodowe.

7. Suez – podróż w 1890 r.

H. Francja:

1. Arcachon, reg. Akwitania, depart. Żyronda – podróże w latach 1884 i 1911; Hotel Notre Dame.

2. Biarritz, reg. Akwitania, depart. Pyrénées-Atlantiques – pobyt na kuracji w 1890 r.; kościół św. Martina, kaplica Chapelle Imperiale, Museo del Mar (Muzeum Morskie).

3. Grandcamp-Maisy, reg. Dolna Normandia, depart. Calvados – podróż w 1878 r.; miejsce spotkania z Adamem Asnykiem; Hotel de la Croix Blanche.

4. Le Port-Marly, reg. Île-de-France, depart. Yvelines – podróż w 1879 r.; ratusz, zamek Monte Christo (d. rezydencja Aleksandra Dumasa ojca; ob. muzeum), pawilon zw. zamkiem If, kościół św. Ludwika.

5. Marsylia, reg. Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże, depart. Bouches-du-Rhône – podróż w 1884 r.; ratusz, archikatedra Notre-Dame-de-la-Garde, La Vieille Charite, Opactwo Saint Victor, Fort św. Mikołaja i Fort św. Jana w Starym Porcie, Phare de Sainte Marie (latarnia morska), Muzeum Historii Marsylii, pałac Longchamp (ob. muzeum), zamek If.

6. Mentona, reg. Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże, depart. Alpy Nadmorskie – podróż w 1885 r.; cerkiew Ikony Matki Bożej „Wszystkich Strapionych Radość” i św. Mikołaja, kościół św. Michała Archanioła.

7. Nicea, reg. Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże, depart. Alpy Nadmorskie – podróże w latach 1884, 1896-98; katedra Sainte-Réparate, kościół Saint-François-de-Paule, pałac senacki, pałac Lascaris, cerkiew św. Mikołaja i św. Aleksandry, ruiny rzymskich term w dzielnicy Cimiez, ruiny rzymskiego amfiteatru Palais du Sénat.

8. Paryż – liczne podróże, m.in. w latach 1874, 1878-79, 1888, 1890 i 1897-98.

9. Perros-Guirec Ploumanac'h, reg. Bretania, depart. Côtes-d'Armor – pobyt wraz z dziećmi u swojego przyjaciela Brunona Abakanowicza (1898).

I. Grecja:

1. Ateny – podróż w 1886 r.; Akropol z ruinami Partenonu, Erechtejonu, Świątyni Ateny Nike oraz Propylejów, Odeon Herodosa Attyka, pomnik Lizykratesa, Teatr Dionizosa, agora grecka z portykiem Attalosa II, agora rzymska z Wieżą Wiatrów, Łuk Hadriana, świątynia Zeusa Olimpijskiego, stadion Kallimarmaro (Panathinaikon), kościoły bizantyjskie Ajos Theodoros i Św. Apostołów, Kapnikarea, pałac Zappeion (ob. Centrum Wystawowo-Kongresowe), budynek Parlamentu i Grób Nieznanego Żołnierza, Narodowe Muzeum Archeologiczne.

2. Korynt, reg. Peloponez, nomos Koryntia – podróż w 1886 r.; pozostałości doryckiej świątyni Apollina.

J. Hiszpania:

1. Barcelona, Katalonia – podróż w 1888 r.; Stare Miasto, Gran Teatre del Liceu (teatr operowy) i La Boqueria (hala targowa) przy ul. La Ramola, katedra św. Eulalii, bazylika La Sagrada Família (Świątynia Pokutna Świętej Rodziny), Pałac Królewski Hrabiów Barcelony, Plac Hiszpański, kościół Santa Maria del Mar (św. Maria z morza) w dzielnicy La Ribera, Pałac Muzyki Katalońskiej przy ul. Carrer Sant Pere Més Alt w dzielnicy Ciutat Vella, Palau Nacional na wzgórzu Montjuïc.

2. Burgos, Kastylia i León – podróż w 1888 r.; ratusz miejski, katedra Santa Maria, łuk triumfalny Arco de Santa Maria, klasztor Cystersów [Monasterio de las Huelgas], zamek.

3. Grenada, Andaluzja – podróż w 1888 r.; Alhambra (zespół pałacowy), pałac Karola V (ob. muzeum), Generalife (letnia rezydencja emirów z dynastii Nasrydów wraz z ogrodami), katedra Santa María de la Encarnación, klasztor Kartuzów.

4. Kordoba, Andaluzja – podróż w 1888 r.; Mezquita (d. Wielki Meczet, ob. katedra rzymskokatolicka), kościół Iglesia del Carmen, kościół Santa María de la asuncion, pałace: Casa de los Villalones, Casa del Indiano, Palacio de los Paez de Castillejo, Palacio Museo de Viana.

5. Madryt – podróż w 1888 r.; Puerta del Sol [Brama Słońca], Plaza Mayor [Główny Plac], Palacio Real [Pałac Królewski], kościół San Isidro, katedra La Almudena, Plaza de España [Plac Hiszpański], pomnik Miguela Cervantesa, Park Retiro z pomnikiem króla Alfonsa XII Burbona, Palacio de Cristal [Pałac Kryształowy], Muzeum Prado przy Calle Ruiz de Alarcón 23, most Puente de Segovia, most Toledo.

6. San Lorenzo de El Escorial, Wspólnota Madrytu – podróż w 1888 r.; zespół pałacowo-klasztorno-biblioteczny u stóp gór Sierra de Guadarrama, panteon królów i książąt.

7. Sewilla, reg. Andaluzja – podróż w 1888 r.; Alkazar (pałac królewski), katedra de Santa Maria z grobowcem Krzysztofa Kolumba, ratusz, budynek giełdy, Główne Archiwum Indii, Torre del Oro (Złota Wieża), Dom Piłata [Casa de Pilatos], Plac Hiszpański.

8. Toledo, Kastylia-La Mancha – podróż w 1888 r.; ratusz, Alkazar (twierdza), bramy: Puerta del Sol, Puerta Nuevade de Bisagra i Puerta Vieja de Bisagra, katedra Santa Maria de Toledo, kościół Santa Maria la Blanca (d. synagoga), kościół Christo de la Luz, klasztor i kościół San Juan de los Reyes, kościół Santiago del Arrabal, Santa Cruz Hospital (ob. muzeum), dom El Greco, dworzec kolejowy.

K. Monako:

1. Monte Carlo – podróż w 1884 r.; pałac książęcy i katedra św. Mikołaja w dzielnicy Monaco-Ville, kasyno Musée National des Beaux-Arts, port.

L. Niemcy:

1. Bad Kissingen, Bawaria – pobyt na kuracji w 1889 r.; Stare Miasto, ratusz, ruiny zamku Bodenlaube.

2. Bad Reichenhall, Bawaria, pow. Berchtesgadener Land – pobyt w uzdrowisku w latach 1884-85.

3. Berchtesgaden, Bawaria – podróż w 1884 r.; Zamek Królewski.

4. Berlin – podróż w drodze do Sztokholmu w 1905 r.

5. Frankfurt nad Menem, Hesja – podróż w 1887 r.; Stare Miasto, ratusz, katedra św. Bartłomieja, kościół św. Pawła, Saalhof (d. siedziba cesarska).

6. Helgoland, Szlezwik-Holsztyn, pow. Pinneberg – pobyt na wyspie w 1889 r.; Lange Anna, port.

7. Karlsbad, Badenia-Wirtembergia, pow. Karlsruhe – pobyt w 1900 r.

8. Kolonia, Nadrenia Północna-Westfalia – podróż w 1874 r.; ratusz, katedra św. Piotra i NMP, Most Hohenzollernów, kościół NMP na Kapitolu, kościół św. Cecylii (ob. Muzeum Alexandra Schnütgena) przy Cäcilienstraße, kościół św. Pantaleona przy Am Pantaleonsberg, synagoga.

9. Schönau am Königssee, Bawaria, pow. Berchtesgadener Land – podróż w 1884 r.; Königssee [Jezioro Królewskie], kościół św. Bartłomieja, zamek myśliwski.

Ł. Rumunia:

1. Bukareszt – podróż w 1886 r.; katedra św. Józefa przy ul. General Berthelot, katedra patriarchalna, cerkiew Kretzulescu, Arcul de Triumf (łuk triumfalny) przy al. Kiseleff, Pałac Królewski (ob. Narodowe Muzeum Sztuki), Wielka Synagoga (ob. muzeum).

2. Giurgiu – podróż w 1886 r., gdzie Henryk Sienkiewicz wraz z Antonim Zaleskim i Kazimierzem Pochwalskim wsiedli na parowiec płynący do Ruse w Bułgarii.

3. Suczawa – podróż w 1886 r.; ruiny twierdzy tronowej, monastyr św. Jana Nowego z cerkwią św. Jerzego, cerkiew św. Jerzego „Mirăuţi”, cerkiew św. Demetriusza, monastyr ormiański „Zamca” z cerkwią św. Auksentego.

M. Słowacja:

1. Trenczyn – liczne podróże, m.in. w latach 1893-96; zamek (ob. muzeum).

2. Trenczyńskie Cieplice, kraj Tronczyński – pobyt na trzytygodniowej kuracji w 1894 r.; sanatorium Sina, Park Zdrojowy.

N. Stany Zjednoczone:

1. Anaheim, stan Kalifornia – pobyt w latach 1876-78 jako korespondent „Gazety Polskiej”; wspólnie z Heleną Modrzejewską, Julianem Sypniewskim i Łucjanem Paprockim, Henryk Sienkiewicz podjął próbę stworzenia komuny rolnej; z tego okresu wywodzą się „Szkice węglem”.

2. Boston, stan Massachusetts – podróż w 1878 r.

3. Haywood, stan Kalifornia – miejsce pobytu po przeprowadzce z Sebastopola w 1877 r.

4. Los Angeles, stan Kalifornia – pobyt w 1876 r. jako korespondent „Gazety Polskiej”; „Pico House” (d. hotel).

5. Mariposa, stan Kalifornia – podróż w 1877 r.; Park Narodowy Yosemite.

6. Mount Diablo (Diabla Góra), stan Kalifornia, hrab. Contra Costa – wycieczka z Julianem Horainem w 1876 r.

7. Nowy Jork, stan Nowy Jork – podróż w 1878 r.; katedra św. Patryka na Manhattanie, Central Park.

8. Pittsburgh, stan Pensylwanie, hrab. Allegheny – podróż w 1878 r.; Fort Pitt, Schoenberger House, kompleks Carnegie Instytut w dzielnicy Oakland (Music Hall oraz Muzeum Historii Naturalnej i Muzeum Sztuki).

9. San Francisco, stan Kalifornia – pobyt w 1877 r. jako korespondent „Gazety Polskiej”; zabudowania misji Dolores, fortyfikacje Castillo de San Joaquin i dom komendanta, kościół NMP, Cable Car Museum [Muzeum Tramwaju Linowego] z antycznymi tramwajami z lat 70. XIX w.

10. Sebastopol, stan Kalifornia, hrab. Sonoma – miejsce pobytu w majątku Rudolfa Korwina Piotrowskiego po przeprowadzce z San Francisco w 1877 r.

11. Virginia City, stan Nevada, hrab. Storey – podróż w 1877 r.; miasteczko utrzymane w stylu dzikiego zachodu; kościół NMP, kopalnia srebra.

O. Szwajcaria:

1. Baden, kanton Argowia – podróż w 1910 r.; Belvédere, klasztor Königsfelden, zamek Lenzburg.

2. Bad Ragaz, kanton Sankt Gallen – podróż w 1897 r.; Hotel „Quellenhof”.

3. Lugano, kanton Wicino – podróż w latach 1894 i 1901; ratusz, katedra św. Wawrzyńca.

4. Schinznach, kanton Argowia, dystrykt Brugg – podróż w 1896 r.

5. Vevey, kanton Vaud – pobyt w latach 1914-16 i miejsce śmierci; po wybuchu I wojny światowej Henryk Sienkiewicz organizował tu przy współudziale Antoniego Osuchowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego Szwajcarski Komitet Generalny Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce; Grand Hotel du Lac nad brzegiem Jeziora Genewskiego, figury kobiet na konikach morskich, cerkiew św. Barbary, Muzeum żywności i żywienia.

P. Szwecja:

1. Sztokholm – podróż i odbiór Literackiej Nagrody Nobla w 1905 r.; Pałac Królewski [Kungliga Slottet], katedra św. Mikołaja [Storkyrkan] i Akademia Szwedzka w dzielnicy Gamla Stan, Dom Rycerstwa [Riddarhuset], Muzeum Narodowe [Nationalmuseum], arsenał (ob. Muzeum Armii) w dzielnicy Östermalm, Riksdaghuset (siedziba parlamentu oraz Szwedzkiego Banku Narodowego) i Muzeum Średniowiecznego Sztokholmu na Helgeandsholmen, skansen i ogród zoologiczny na wyspie Djurgården.

Q. Tanzania:

1. Zanzibar – audiencja u sułtana i wyprawa myśliwska w 1890 r.; pałacu sułtana w Stone Town (kamienne miasto).

R. Turcja:

1. Stambuł (d. Konstantynopol) – podróż w 1886 r.; Kościół Mądrości Bożej [Hagia Sofia], kościół Jana ze Studionu, kościół św. Ireny, Pałac Topkapi [d. rezydencja sułtanów], Pałac Dolmabahçe, Pałac Beylerbeyi i Pałac Yıldız [Pałac Gwiazd] nad Bosforem, twierdza Rumeli Hisarı, Błękitny Meczet [wł. Meczet Sułtana Ahmeda]; pobyt u Henryka i Ludwiki Gropplerów w dzielnicy Bebek w 1886 r.

S. Ukraina:

1. Lwów – podróż w 1879 r.; miejsce wygłoszenia odczytu pod tytułem „Z Nowego Jorku do Kalifornii”; Stare Miasto, rynek, ratusz, bazylika archikatedralna Wniebowzięcia NMP [tzw. Katedra Łacińska] z obrazem MB Łaskawej, sobór św. Jura, klasztor i kościół oo. Bernardynów, kościół oo. Dominikanów, Lwowska Galeria Sztuki, „Księgarnia Polska” przy pl. Halickim 14.

2. Mogielnica, obw. Tarnopolski, rejon Trembowla – wizyta u hrabiego Edmunda Starzeńskiego w 1879 r.

3. Odessa – miejsca zaręczyn z Marią Wołodkowiczówną w 1892 r.; katedra Wniebowzięcia NMP (tzw. Kościół Polski), sobór Spaso-Preobrażeński, Narodowy Akademicki Teatr Opery i Baletu przy ul. Czajkowskiego, pałac Woroncowów, Schody Potiomkinowskie, latarnia morska.

4. Pieniaki, obw. lwowski, rejon, brodzki – pobyt na polowaniu w 1891 r.

5. Poturzyca, obw. lwowski, rejon sokalski – pobyt u rodziny Dzieduszyckich w 1901 i 1906 r.

6. Tarnopol – podróż w 1879 r.; greckokatolicka katedra Niepokalanego Poczęcia NMP (d. rzymskokatolicki kościół oo. Dominikanów), zamek.

7. Zbaraż, obw. tarnopolski – podróż w 1879 r.; zamek Zbaraskich (ob. muzeum), kościół i klasztor oo. Bernardynów.

T. Wielka Brytania:

1. Dover, Anglia, hrab. Kent – podróż w 1878 r.; zamek na szczycie klifu, kościół St. Mary.

2. Liverpool, Anglia, hrab. Merseyside – miejsce zakończenia podróży morskiej z Nowego Jorku w 1878 r.; port, ratusz, Albert Docks, katedra anglikańska, St. George’s Hall, Muzeum Liverpoolu, Muzeum Morskie, Royal Liver Building.

3. Londyn, Anglia – podróż w 1878 r.

U. Włochy:

1. Ankona, reg. Marche – podróż w 1894 r.; rzymski łuk triumfalny Trajana, katedra na wzgórzu Monte Guasco, kościół Santa Maria della Pizza, Loggia dei Mercanti, fort Mole Vanvitelliana, Hotel „Victoria”.

2. Baiae, reg. Kampania, prow. Neapol – podróż w 1886 r.; świątynia Dianae.

3. Bordighera, reg. Liguria, prow. Imperia – podróż w latach 1884 i 1901; kościół Santa Maria Magdalena.

4. Brindisi, reg. Apulia – podróż w 1886 r.; Stare Miasto, katedra, kościół św. Benedykta, zamek Hohenstaufów [Castello Svevo], rzymskie kolumny wyznaczające koniec drogi Via Appia z Rzymu.

5. Carrara, reg. Toskania, prow. Massa-Carrara – pobyt z Michałem Radziwiłłem i Leopoldem Kronenbergiem (członkami Komitetu Budowy Pomnika Adama Mickiewicza) w celu oceny modelu figury poety dłuta Cypriana Godebskiego (1897); katedra, Museo Civico del Marmo.

6. Como, reg. Lombardia – podróż w 1890 r.; katedra Duomo di Como, kościół Sant'Abbondio, Tempio Voltiano (mauzoleum Aleksandra Wolty), zamek Baradello.

7. Florencja, reg. Toskania – podróż w 1886 r.; baptysterium i katedra Santa Maria del Fiore na Piazza San Giovanni, Bazylika San Lorenzo, Biblioteka Laurenziana, Most Trójcy Świętej, Most Złotników z kramami kupieckimi.

8. Genua, reg. Liguria – podróż w 1884 r.; katedra San Lorenzo, dom Krzysztofa Kolumba przy Piazza Dante (ob. muzeum), port, galeon Neptun.

9. Lido, reg. Wenecja Euganejska, prow. Wenecja – podróż na wyspę w 1899 r.; terminal vaporetto (tramwaju wodnego), Palazzo del Cinema (Pałac Kina).

10. Mediolan, reg. Lombardia – podróże w latach 1884 i 1890; ratusz, katedra Narodzin św. Marii, teatr operowy La Scala, zamek Castello Sforzesco, pałac Brera (ob. pinakoteka), bazylika św. Ambrożego, bazylika św. Lorenza, kościół Santa Maria delle Grazie ze słynnym freskiem Leonarda da Vinci „Ostatnia Wieczerza”.

11. Merano, reg. Trydent-Górna Adyga, prow. Bolano – pobyt w uzdrowisku w latach 1881, 1884 i 1885.

12. Neapol, reg. Kampania – podróże w latach 1886 i 1889-90; Pałac Królewski, katedra św. Januarego, kościół Santa Maria del Carmine, kościół San Domenico Maggiore, zamki średniowieczne Castel dell'Ovo i Castel Nuovo.

13. Ospedaletti, reg. Liguria, prow. Imperia – podróż w 1884 r.; kościół św. Erazma.

14. Pompeje – forum, bazylika, świątynia Apollina, Teatr Wielki, Odeon, amfiteatr.

15. Rzym, reg. Lacjum – podróże w latach 1879, 1886 i 1890; Plac Świętego Piotra z portykiem Giovanniego Berniniego zwieńczonym attyką z posągami 140. świętych, bazylika św. Piotra na Watykanie, Zamek Świętego Anioła z Mauzoleum Hadriana, arcybazylika św. Jana na Lateranie, bazylika św. Pawła za Murami, bazylika Matki Bożej Większej na wzgórzu Eskwilin, Koloseum, Panteon na Polu Marsowym, kościół Świętej Trójcy i schody hiszpańskie na Piazza di Spagna, Plac na Kapitolu z pałacem Senatorskim i pomnikiem Marka Aureliusza, Forum Romanum, Fontanna di Trevi.

16. San Remo, reg. Liguria, prow. Imperia – pobyt w latach 1884 i 1885; Hotel et Pension Beau-Séjour.

17. Sestri Levante, reg. Liguria, prow. Genua – podróż w 1901 r.; bazylika Świętej Maryi z Nazaretu, kościół św. Mikołaja.

18. Torre Annunziata, reg. Kampania, prow. Neapol – podróż w 1886 r.; kompleks archeologiczny Oplontis.

19. Torre del Greco, reg. Kampania, prow. Neapol – podróż w 1886 r.

20. Udine, reg. Friuli-Wenecja Julijska – podróż z żoną Marią w 1884 r.; Piazza Liberta, Loggia del Lionello i Loggia di San Giovanni, katedra Santa Maria Maggiore, bazylika Santuario della Beata Vergine delle Grazie, Palazzo Patriarcale (pałac arcybiskupi) i kościół św. Antoniego, zamek.

21. Walencja – podróż w 1888 r.; Plaza del Ayuntamiento, ratusz, katedra z kaplicą Świętego Kielicha, w której według tradycji znajduje się „Święty Graal” (legendarny kielich, z którego Jezus Chrystus pił podczas Ostatniej Wieczerzy); Jardí Botánic (ogród botaniczny), La Lonja (giełda jedwabiu), Muzeum Sztuk Pięknych, dworzec kolejowy.

22. Wenecja – podróże w latach 1879, 1886, 1897 i 1899, m.in. wspólny pobyt z rodziną Szetkiewiczów, gdzie poznał bliżej Marię Szetkiewiczównę – przyszłą swoją żonę; bazylika św. Marka na pl. Świętego Marka, dzwonnica św. Marka, wieża zegarowa, Pałac Dożów, Prokuracja Stara i Prokuracja Nowa, Most Westchnień, Most Rialto, pałac Ca' d'Oro (ob. muzeum Galleria Giorgio Franchetti), pałac Ca' Rezzonico (ob. Muzeum Sztuki Weneckiej), bazylika Santa Maria della Salute nad Kanałem Grande.

23. Werona, reg. Wenecja Euganejska – podróż w 1884 r.; Piazza Bra, Torre Pentagona (wieża), Palazzo della Gran Guardia, Palazzo Barbieri, Arena (amfiteatr), Piazza delle Erbe, Palazzo del Comune, katedra Santa Maria Matricolare, most św. Piotra na Adydze, kościół San Fermo, zamek Castelvecchio, bazylika św. Zenona, kościół San Bernardino.

24. Wezuwiusz nad Zatoką Neapolitańską (wulkan o wysokości 1281 m n.p.m., głębokość krateru – 230 m, średnica – 550-650 m) – podróż w 1886 r.; obserwatorium wulkaniczne, muzeum.

III. Miejscowości i obiekty w Polsce

1. Adamów, woj. lubelskie, pow. łukowski – Henryk Sienkiewicz przyjeżdżał tu konno do apteki po lekarstwa dla swojej matki; kościół Podwyższenia Krzyża Świętego, który pisarz uwiecznił w noweli „Jamioł”).

2. Białowieża, woj. podlaskie, pow. hajnowski – podróż wspólnie z Zygmuntem Glogerem w 1882 r.; budynek w miejscu d. pałacu carskiego, a wcześniej dworu polskich królów (ob. siedziba dyrekcji Białowieskiego Parku Narodowego i muzeum przyrodnicze), cerkiew św. Mikołaja.

3. Bielice, woj. mazowieckie, pow. sochaczewski, gm. Sochaczew – pobyt w d. majątku rodziny Woronieckich w charakterze guwernera (1868); w latach 1901-14 udział w polowaniach.

4. Burzec, woj. lubelskie, pow. łukowski, gm. Wojcieszków – wizyty w d. majątku Leona i Ludwiki Dmochowskich, m.in. w latach 1856 i 1880; staw Zagłoba.

5. Czeszewo, woj. wielkopolskie, pow. wrzesiński, gm. Miłosław – przeprawa promem w 1899 r.; głaz z tablicą pamiątkową na lewym brzegu Warty.

6. Częstochowa, woj. śląskie – peregrynacje literackie.

7. Gniezno, woj. wielkopolskie – peregrynacje literackie; rynek, Stary Ratusz, kościół Wniebowzięcia NMP i św. Antoniego oraz klasztor oo. Franciszkanów, bazylika prymasowska Wniebowzięcia NMP i kolegiata św. Jerzego na Wzgórzu Lecha.

8. Grabowce, woj. lubelskie, pow. rycki, gm. Nowodwór – miejsce pobytu w dzieciństwie.

9. Gumniska (ob. dzielnica Tarnowa), woj. małopolskie – pałac Sanguszków; w 1988 r. pisarz odwiedził zamieszkałą w pałacu Izabelę z Lubomirskich Sanguszkową.

10. Guzów, woj. mazowieckie, pow. żyrardowski, gm. Wiskitki – miejsce, gdzie w 1988 r. Henryk Sienkiewicz oświadczył się Marii Babskiej; zespół pałacowo-parkowy, kościół św. Feliksa de Valois (d. kaplica pałacowa).

11. Inowrocław, woj. kujawsko-pomorskie – peregrynacje literackie; rynek, bazylika Imienia NMP, kościół Zwiastowania NMP, kościół farny św. Mikołaja.

12. Kalisz, woj. wielkopolskie – peregrynacje literackie, pobyt w 1880 r. na zaproszenie Towarzystwa Dobroczynności; Henryk Sienkiewicz wygłosił dwa odczyty w sali koncertowej Korpusu Kadetów (ob. Centrum Kultury i Sztuki) oraz w 1904 r.; Kaliskie Towarzystwo Muzyczne przy pl. Jana Pawła II 7; w ramach akcji na rzecz powodzian Henryk Sienkiewicz odczytał w tamtejszym teatrze nowelę „Dwie łąki” (ob. Teatr im. Wojciecha Bogusławskiego); rynek, katedra św. Mikołaja Biskupa, bazylika kolegiacka Wniebowzięcia NMP, sanktuarium św. Józefa i św. Piotra z Alkantary, Pałac Komisji Województwa Kaliskiego przy pl. Św. Józefa, Pałac Trybunalski przy al. Wolności na Wrocławskim Przedmieściu, Park Miejski.

13. Komierowo, woj. kujawsko-pomorskie, pow. sępoleński, gm. Sępólno Krajeńskie – peregrynacje literackie.

14. Kórnik, woj. wielkopolskie, pow. poznański – peregrynacje literackie, wizyta w 1880 r.; zamek (ob. muzeum), arboretum, rynek, ratusz, kościół p.w. Wszystkich Świętych.

15. Kraków, woj. małopolskie – wielokrotne podróże, m.in. w latach 1879, 1886-90, 1892-93, 1899-1902 i 1911; udział w uroczystym pogrzebie Adama Mickiewicza na Wawelu (1890), udział w uroczystościach jubileuszowych Uniwersytetu Jagiellońskiego, podczas których otrzymał doktorat honoris causa (1900); Cmentarz Rakowicki z grobem Karola Podkańskiego – przyjaciela Henryka Sienkiewicza.

16. Krynica-Zdrój, woj. małopolskie, pow. nowosądecki – pobyt w uzdrowisku w 1879 r.; Stary Dom Zdrojowy, Willa „Witoldówka”, Park Słowiński.

17. Lipków, woj. mazowieckie, pow. warszawski zachodni, gm. Stare Babice – wielokrotne wizyty u narzeczonej, a następnie żony Marii Szetkiewiczówny; kościół św. Rocha, dwór (tutaj na prośbę żony pisarz umieścił scenę pojedynku Bohuna z Michałem Wołodyjowskim w powieści „Ogniem i mieczem”).

18. Lublin, woj. lubelskie – miejsce, gdzie Henryk Sienkiewicz wygłosił odczyt „Szkice amerykańskie” (1880).; Stare Miasto, rynek, gmach d. Trybunału Koronnego (ob. Pałac Ślubów), pozostałości murów obronnych z Basztą Gotycką, Bramą Grodzką i Bramą Krakowską, Zamek Królewski z donżonem i kaplicą Trójcy Świętej, Teatr Stary, archikatedra św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty, Wieża Trynitarska (ob. Muzeum Archidiecezjalne), zespół klasztorny oo. Dominikanów z bazyliką św. Stanisława Biskupa Męczennika, pałac biskupi i pałac konsystorski, sobór Przemienienia Pańskiego, kościół Świętego Ducha, Nowy Ratusz.

19. Łomża, woj. podlaskie – wizyta w ramach akcji na rzecz powodzian; Stary Rynek, ratusz, katedra św. Michała Archanioła, epitafium ku czci Henryka Sienkiewicza, klasztor oo. Kapucynów i kościół Matki Boskiej Bolesnej, kościół Wniebowzięcia NMP (d. sobór Świętej Trójcy).

20. Łódź, woj. łódzkie – peregrynacje literackie, miejsce spotkania z Henrykiem Siemiradzkim w 1901 r.; ratusz miejski (ob. Archiwum Państwowe) na pl. Wolności, pałac Juliusza Heinzla (ob. Urząd Miasta), pałac Izraela Poznańskiego (ob. Muzeum Miasta Łodzi), pałac Maurycego Poznańskiego (ob. Muzeum Sztuki), Fabryka Wyrobów Bawełnianych Towarzystwa Akcyjnego Ludwika Geyera (ob. Centralne Muzeum Włókiennictwa), d. zespoły fabryczne Karola Scheiblera na Księżym Młynie, bazylika archikatedralna św. Stanisława Kostki, kościół św. Józefa, kościół św. Doroty, sobór św. Aleksandra Newskiego, Lecznica „Pod koniem”, Park Źródliska.

21. Międzyzdroje, woj. zachodniopomorskie, pow. kamieński – figura Henryka Sienkiewicza w Galerii Figur Woskowych przy ul. Bohaterów Warszawy.

22. Miłosław, woj. wielkopolskie, pow. wrzesiński – peregrynacje literackie, pałac (ob. szkoła), park krajobrazowy; 16 września 1899 r., podczas odsłonięcia pomnika Juliusza Słowackiego dłuta Władysława Marcinkowskiego, Henryk Sienkiewicz wygłosił przemówienie na cześć mowy polskiej.

23. Nałęczów, woj. lubelskie, pow. puławski – pobyt w uzdrowisku w latach 1882 i 1899; Park Zdrojowy, Pałac Małachowskich, gmach Sanatorium nr 1, Pijalnia Wód Mineralnych, Palmiarnia, Stare Łazienki, kościół par. św. Jana Chrzciciela, kościół rektoralny św. Karola Boromeusza.

24. Oblęgorek, woj. świętokrzyskie, pow. kielecki, gm. Strawczyn – d. majątek pisarza; dworek (ob. muzeum), popiersie w parku.

25. Okrzeja, woj. lubelskie, pow. łukowski, gm. Krzywda – miejsce chrztu; kościół św. Piotra i Pawła fundacji prababki pisarza, kopiec z popiersiem noblisty.

26. Opatówek, woj. wielkopolskie, pow. kaliski – pobyt z grupą prelegentów w ramach akcji na rzecz powodzian (1904); d. fabryka Adolfa Fiedlera (ob. Muzeum Historii Przemysłu), kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa.

27. Płock, woj. mazowieckie – Stare Miasto, Stary Rynek, ratusz, kościół farny św. Bartłomieja Apostoła, Muzeum Mazowieckie przy ul. Tumskiej, Wzgórze Tumskie, bazylika katedralna Wniebowzięcia NMP, d. zamek książęcy i opactwo benedyktyńskie, Muzeum Diecezjalne, świątynia Miłosierdzia i Miłości (katedra mariawicka), kościół św. Jana Chrzciciela, kościół św. Dominika, cerkiew Przemienienia Pańskiego.

28. Płońsk, woj. mazowieckie – praca w charakterze guwernera u rodziny Weyherów w latach 1865-66; rynek, zespół pokarmelicki z kościołem św. Michała, dwór w Poświętnem z tablicą upamiętniającą pisarza.

29. Podhorce, woj. lubelskie, pow. hrubieszowski gm. Werbkowice – peregrynacje literackie, cerkiew prawosławna p.w. Przemienienia Pańskiego.

30. Poznań, woj. wielkopolskie – peregrynacje literackie, miejsce prezentacji noweli „Za chlebem”, Stare Miasto, Stary Rynek, ratusz, Hotel Bazar.

31. Przecław, woj. podkarpackie, pow. mielecki – peregrynacje literackie; pałac.

32. Pułtusk, woj. mazowieckie – peregrynacje literackie; rynek, ratusz, zamek biskupi, kaplica św. Marii Magdaleny, bazylika kolegiacka Zwiastowania NMP.

33. Radom, woj. mazowieckie – bazylika katedralna Opieki NMP, tablica pamiątkowa z 1916 r. poświęcona pisarzowi.

34. Radziejowice, woj. mazowieckie, pow. żyrardowski – peregrynacje literackie, wizyta w 1888 r. u rodziny Krasińskich; zespół pałacowo-parkowy, kościół św. Kazimierza.

35. Rogalin, woj. wielkopolskie, pow. poznański, gm. Mosina – peregrynacje literackie, wizyty u Róży z Potockich i Edwarda Aleksandra Raczyńskich w 1880, 1893 i 1895 r.; Henryk Sienkiewicz pisał tu fragmenty powieści „Rodzina Połanieckich”; pałac (ob. muzeum – Oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu), park, kościół św. Marcelina [d. kaplica hrabiów Raczyńskich], głaz z tablicą pamiątkową, dęby Lech, Czech i Rus na terenie Rogalińskiego Parku Krajobrazowego.

36. Ruda, woj. lubelskie, pow. łukowski, gm. Krzywda – pobyt w majątku swoich krewnych (rodziny Dmochowskich) w 1880 r.

37. Sopot, woj. pomorskie – pobyt w 1888 r.; molo im. Jana Pawła II.

38. Strzałków, woj. łódzkie, pow. radomszczański, gm. Radomsko – pobyt wraz z narzeczoną Marią Kellerówną w 1874 r.; d. dwór rodziny Biedrzyckich, kościół Nawiedzenia NMP.

39. Suwałki, woj. podlaskie – wizyta w ramach akcji na rzecz powodzian w 1904 r.; konkatedra św. Aleksandra przy pl. Józefa Piłsudskiego, kościół św. Apostołów Piotra i Pawła (d. cerkiew Aleksandra Newskiego) przy ul. Wojska Polskiego, kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa (d. cerkiew Zaśnięcia NMP) przy ul. Adama Mickiewicza, d. ratusz (ob. siedziba Urzędu Miejskiego), kościół Świętej Trójcy (świątynia ewangelicko-augsburska) przy ul. Tadeusza Kościuszki, park Konstytucji 3 Maja.

40. Szczawnica, woj. małopolskie, pow. nowotarski – pobyt w uzdrowisku w latach 1868, 1879 i 1909; miejsce odczytu po pobycie w Ameryce, gdzie Henryk Sienkiewicz poznał Marię Szetkiewiczównę – przyszłą swoją żonę; Hotel „Batory”, tablica pamiątkowa.

41. Szczytno, woj. warmińsko-mazurskie – pobyt w 1908 r. z okazji druku powieści „Krzyżacy” w polskiej gazecie „Mazur”.

42. Śmiełów, woj. wielkopolskie, pow. jarociński, gm. Żerków – peregrynacje literackie, pobyt w 1899 r.; pałac (ob. Muzeum im. Adama Mickiewicza), tablica pamiątkowa, Żerkowsko-Czeszewski Park Krajobrazowy.

43. Tarnów, woj. małopolskie – podróż w 1879 r.

44. Warmątowice (od 1998 r. Warmątowice Sienkiewiczowskie), woj. dolnośląskie, pow. legnicki, gm. Krotoszyce – d. majątek Henryka Sienkiewicza otrzymany na mocy testamentu od Alfreda Olszewskiego; zespół pałacowy.

45. Warszawa, woj. mazowieckie – miejsce edukacji, pracy i zamieszkania; Stare Miasto, bazylika archikatedralna św. Jana Chrzciciela – miejsce wiecznego spoczynku, Pałac Staszica, Uniwersytet Warszawski (d. Szkoła Główna), pałac Staszica (d. gimnazjum; ob. siedziba Polskiej Akademii Nauk), pomnik Mikołaja Kopernika, kościół św. Aleksandra na pl. Trzech Krzyży (kościół parafialny pisarza), Teatr Narodowy na pl. Teatralnym (tu w 1881 r. w ówczesnym Teatrze Rozmaitości miała miejsce premiera sztuki Henryka Sienkiewicza „Na jedną kartę”), pałac Jabłonowskich (d. ratusz, gdzie pisarz miał trzy odczyty, podczas których prezentował nowelę „Za chlebem”), kościół św. Brata Alberta i św. Andrzeja Apostoła (d. kościół Kanoniczek) – miejsce ślubu pisarza z Marią Emilią Kazimierą Szetkiewiczówną, Ogród Saski, dom przy ul. Marszałkowskiej 153 (d. salon literacki Jadwigi Łuszczewskiej ps. „Deotyma”), budynki przy al. Ujazdowskich 49 i ul. Mokotowskiej 62 (tu w d. kamienicach rodziny Woronieckich powstawała powieść „Na marne”), dom przy ul. Wilczej 22 (miejsce zamieszkania pisarza w latach 1881-82), kościół św. Barbary (tu w 1882 i 1883 r. zostały ochrzczone dzieci Henryka i Marii Sienkiewiczów – Henryk Józef i Jadwiga Maria Łucja Helena), Ogród Botaniczny Uniwersytetu Warszawskiego (wycieczka w 1875 r. w towarzystwie Bronisława Mayzla).

46. Wężyczyn, woj. mazowieckie, pow. miński, gm. Latowicz – miejsce pobytu w dzieciństwie.

47. Winna Góra, woj. wielkopolskie, pow. średzki, gm. Środa Wielkopolska – wizyta u rodziny Mańkowskich w 1899 r.; pałac, park krajobrazowy, kościół św. Michała Archanioła.

48. Wojcieszków, woj. lubelskie, pow. łukowski – kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa, zespół pałacowo-parkowy, cmentarz z grobem żony Henryka Sienkiewicza Marii z Babskich.

49. Wola Gułowska, woj. lubelskie, pow. łukowski, gm. Adamów – miejsce pracy ojca i śmierci matki pisarza, klasztor Karmelitów i kościół Nawiedzenia NMP.

50. Wola Okrzejska, woj. lubelskie, pow. łukowski, gm. Krzywda – miejsce urodzenia; Muzeum Henryka Sienkiewicza.

51. Zakopane, woj. małopolskie, pow. tatrzański – liczne podróże, m.in. w latach 1886-96, 1899-1901 i 1909; miejsce odczytania przez autora fragmentów „Krzyżaków” (1894); d. dom księdza Józefa Stolarczyka przy ul. Nowotarskiej z tablicą upamiętniającą pierwszy przyjazd pisarza do stolicy Tatr, kościół Najświętszej Rodziny, kościół MB Częstochowskiej, Cmentarz Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku, kaplica Najświętszego Serca Jezusa w Jaszczurówce, Muzeum Tatrzańskie im. dr Tytusa Chałubińskiego; budynek d. Dworca Tatrzańskiego, gdzie występowali m.in. Ignacy Jan Paderewski, Mieczysław Karłowicz, Helena Modrzejewska i Henryk Sienkiewicz; Morskie Oko w Dolinie Rybiego Potoku.

IV. Pomniki Henryka Sienkiewicza

1. Bisztynek, woj. warmińsko-mazurskie, pow. bartoszycki – popiersie na skwerze przy Urzędzie Miejskim.

2. Bydgoszcz, woj. kujawsko-pomorskie – pomnik w parku im. Jana Kochanowskiego w „dzielnicy muzycznej”.

3. Częstochowa – pomnik na skwerze przed IV Liceum Ogólnokształcącym przy al. Najświętszej Maryi Panny.

4. Gdynia, woj. pomorskie – popiersie w dzielnicy Kamienna Góra, u zbiegu ulic Henryka Sienkiewicza i Adama Mickiewicza.

5. Kielce, woj. świętokrzyskie – pomnik na pl. Stanisława Moniuszki.

6. Łuków, woj. lubelskie – popiersie na os. Henryka Sienkiewicza.

7. Okrzeja, woj. lubelskie, pow. łukowski, gm. Krzywda – popiersie na kopcu Henryka Sienkiewicza.

8. Płońsk, woj. mazowieckie – pomnik przed I Liceum Ogólnokształcącym przy ul. Płockiej.

9. Słupsk, woj. pomorskie – pomnik w parku przy al. Henryka Sienkiewicza.

10. Szczawnica, woj. małopolskie, pow. nowotarski – pomnik przy ul. Zdrojowej.

11. Szczytno, woj. warmińsko-mazurskie – popiersie w symbolicznym miejscu tragedii Juranda i Danusi, obok wejścia do ratusza.

12. Warszawa, woj. mazowieckie – pomnik w Łazienkach Królewskich.

V. Szkoły im. Henryka Sienkiewicza

1. Adamów, woj. lubelskie, pow. łukowski – Publiczna Szkoła Podstawowa, ul. Szkolna 4A.

2. Baczków, woj. lubelskie, pow. łukowski, gm. Wola Mysłowska – Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy, Baczków 32B.

3. Basznia Dolna, woj. podkarpackie, pow. lubaczowski, gm. Lubaczów – Publiczne Gimnazjum nr 2 w Zespole Szkół Publicznych, Basznia Dolna 24.

4. Biała Podlaska, woj. lubelskie – Szkoła Podstawowa nr 7, ul. Mariana Langiewicza 44.

5. Biały Bór, woj. zachodniopomorskie, pow. szczecinecki – Zespół Szkół nr 1, ul. Dworcowa 19.

6. Bielsko-Biała, woj. śląskie – Gimnazjum nr 3, ul. Władysława Broniewskiego 23.

7. Blok Dobryszyce, woj. łódzkie, pow. radomszczański, gm. Dobryszyce – Szkoła Podstawowa, ul. Kolejowa 24.

8. Bobolice, woj. zachodniopomorskie, pow. koszaliński – Szkoła Podstawowa w Zespole Szkół Publicznych, ul. Szkolna 1.

9. Bobowa, woj. małopolskie, pow. gorlicki – Liceum Ogólnokształcące w Zespole Szkół Ogólnokształcących, ul. Długoszowskich 1.

10. Bogucice, woj. małopolskie, pow. bocheński, gm. Bochnia – Zespół Szkół Gminnych, Bogucice 83.

11. Brańszczyk, woj. mazowieckie, pow. wyszkowski – Publiczna Szkoła Podstawowa w Zespole Placówek Oświatowych, Nadbużna 3.

12. Brodła, woj. małopolskie, pow. chrzanowski, gm. Alwernia – Szkoła Podstawowa w Zespole Szkół nr 2.

13. Brodnica, woj. kujawsko-pomorskie – Szkoła Podstawowa nr 1, ul. 3 Maja 2.

14. Brzyska, woj. podkarpackie, pow. jasielski – Publiczna Szkoła Podstawowa, Brzyska 348.

15. Budy Łańcuckie, woj. podkarpackie, pow. łańcucki, gm. Białobrzegi – Szkoła Podstawowa nr 1, Budy Łańcuckie 333.

16. Bydgoszcz, woj. kujawsko-pomorskie – Szkoła Podstawowa nr 37, ul. Gdańska 122.

17. Cedry Wielkie, woj. pomorskie, pow. gdański – Szkoła Podstawowa w Zespole Szkół, ul. Osadników Wojskowych 21.

18. Choroszcz, woj. podlaskie, pow. białostocki – Szkoła Podstawowa, ul. Powstania Styczniowego 1.

19. Cianowice Duże, woj. małopolskie, pow. krakowski, gm. Skała – Szkoła Podstawowa, Cianowice 1.

20. Czaniec, woj. śląskie, pow. bielski, gm. Porąbka – Szkoła Podstawowa, ul. Kard. Karola Wojtyły 32.

21. Czarnków, woj. wielkopolskie – Szkoła Podstawowa nr 1, ul. Wroniecka 30.

22. Czerwionka-Leszczyny, woj. śląskie, pow. rybnicki – Gimnazjum nr 4 w Zespole Szkół nr 3, ul. Szkolna 3.

23. Częstochowa, woj. śląskie – IV Liceum Ogólnokształcące, al. Najświętszej Marii Panny 56.

24. Częstochowa, woj. śląskie – Szkoła Podstawowa nr 14, ul. Jerzego Waszyngtona 62.

25. Dąbie, woj. lubuskie, pow. krośnieński – Gimnazjum Publiczne, ul. Strażacka 4.

26. Dąbrowa Górnicza, woj. śląskie – Szkoła Podstawowa nr 5, ul. Strzemieszycka 390.

27. Dobra, woj. wielkopolskie, pow. turecki – Szkoła Podstawowa w Zespole Szkół Publicznych, ul. Długa Wieś 28.

28. Dobre, woj. mazowieckie, pow. miński – Gimnazjum, ul. Szkolna 3.

29. Dziewin, woj. małopolskie, pow. bocheński, gm. Drwinia – Szkoła Podstawowa, Dziewin 231.

30. Elbląg, woj. warmińsko-mazurskie – Szkoła Podstawowa nr 4, ul. Adama Mickiewicza 41.

31. Ełk, woj. warmińsko-mazurskie, Szkoła Podstawowa nr 3, ul. Grodzieńska 1.

32. Falmierowo, woj. wielkopolskie, pow. pilski, gm. Wyrzysk – Szkoła Podstawowa, Falmierowo 29.

33. Gliwice, woj. śląskie – Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi nr 21, ul. Władysława St. Reymonta 18A.

34. Głobino, woj. pomorskie, pow. słupski, gm. Słupsk – Szkoła Podstawowa, Głobino 47.

35. Głogówek, woj. opolskie, pow. prudnicki – Szkoła Podstawowa nr 2, ul. Jana III Sobieskiego 6.

36. Gniezno, woj. wielkopolskie – Szkoła Podstawowa nr 6, ul. Żwirki i Wigury 22.

37. Goleniów, woj. zachodniopomorskie – Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi nr 2, ul. Szarych Szeregów 14.

38. Gorenice, woj. małopolskie, pow. olkuski, gm. Olkusz – Szkoła Podstawowa, ul. Krakowska 51.

39. Gorzkowice, woj. łódzkie, pow. piotrkowski – Szkoła Podstawowa, ul. Kościelna 20.

40. Gorzów Wielkopolski, woj. lubuskie – Szkoła Podstawowa nr 4, ul. Kobylogórska 110.

41. Górażdże, woj. opolskie, pow. krapkowicki, gm. Gogolin – Stowarzyszeniowa Publiczna Szkoła Podstawowa, ul. Chorulska 5.

42. Gózd, woj. lubelskie, pow. rycki, gm. Kłoczew – Szkoła Podstawowa w Zespole Szkół, Gózd 109A.

43. Grabowiec, woj. lubelskie, pow. zamojski – Zespół Szkół, ul. Wojsławska 1.

44. Grabów Szlachecki, woj. lubelskie, pow. rycki, gm. Nowodwór – Zespół Szkół Ogólnokształcących, Grabów Szlachecki 61.

45. Grajewo, woj. podlaskie – Szkoła Podstawowa nr 4, ul. Konstytucji 3 Maja 23.

46. Grębków, woj. mazowieckie, pow. węgrowski – Publiczna Szkoła Podstawowa w Zespole Szkolno-Przedszkolnym, ul. Szkolna 1.

47. Grodzisk Mazowiecki, woj. mazowieckie – Szkoła Podstawowa nr 1, ul. Władysława Bartniaka 13A.

48. Grodzisk, woj. podlaskie, pow. siemiatycki – Szkoła Podstawowa w Zespole Szkół, ul. 1 Maja 34.

49. Grojec, woj. małopolskie, pow. oświęcimski, gm. Oświęcim – Szkoła Podstawowa, al. Ogrodowa 2.

50. Hajnówka, woj. podlaskie – Szkoła Podstawowa nr 6 w Zespole Szkół nr 3, ul. Nowowarszawska 20.

51. Halasy, woj. lubelskie, pow. bialski, gm. Międzyrzec Podlaski – Publiczna Szkoła Podstawowa, Halasy 41.

52. Hecznarowice, woj. śląskie, pow. bielski, gm. Wilamowice – Szkoła Podstawowa, ul. Krakowska 110.

53. Jaczów, woj. dolnośląskie, pow. głogowski, gm. Jerzmanowa – Szkoła Podstawowa, ul. Główna 20.

54. Jasień, woj. lubuskie, pow. żarski – Szkoła Podstawowa, ul. Marii Konopnickiej 10.

55. Jastrzębie, woj. małopolskie, pow. limanowski, gm. Łukowica – Szkoła Podstawowa, Jastrzębie 131.

56. Jawor, woj. dolnośląskie – Szkoła Podstawowa nr 4, ul. Starojaworska 82.

57. Jaworzno, woj. śląskie – Szkoła Podstawowa nr 9, ul. Stefana Batorego 48.

58. Jeleśnia, woj. śląskie, pow. żywiecki – Szkoła Podstawowa nr 1 w Zespole Szkół nr 1, ul. Rynek 11.

59. Jeruzal, woj. mazowieckie, pow. miński, gm. Mrozy – Zespół Szkół, ul. Szkolna 8.

60. Józefów, woj. lubelskie, pow. biłgorajski – Gimnazjum, ul. Górnicza 21.

61. Juliopol, woj. lubelskie, pow. parczewski, gm. Siemień – Szkoła Podstawowa, Juliopol 80.

62. Kalisz, woj. wielkopolskie – Szkoła Podstawowa nr 6, ul. Chełmska 18.

63. Kamienica Polska, woj. śląskie, pow. częstochowski – Szkoła Podstawowa w Zespole Szkół, ul. Adama Ferensa 12A.

64. Kamionna, woj. mazowieckie, pow. węgrowski, gm. Łochów – Szkoła Podstawowa w Zespole Szkół, ul. Szkolna 18.

65. Katowice, woj. śląskie – IX Liceum Ogólnokształcące, ul. Bolesława Krzywoustego 9.

66. Katowice, woj. śląskie – Szkoła Podstawowa nr 31, ul. Karola Marcinkowskiego 17.

67. Kędzierzyn-Koźle, woj. opolskie – I Liceum Ogólnokształcące, ul. Grzegorza Piramowicza 36.

68. Kielce, woj. świętokrzyskie – Szkoła Podstawowa nr 31, Gimnazjum nr 15 i VIII Liceum Ogólnokształcące w Zespole Szkół Ogólnokształcących nr 15 z Oddziałami Integracyjnymi, ul. Krzemionkowa 1.

69. Kiernozia, woj. łódzkie, pow. łowicki – Gimnazjum, ul. Ogrodowa 4B.

70. Kisielice, woj. warmińsko-mazurskie, pow. iławski – Szkoła Podstawowa w Zespole Szkół, al. Wojska Polskiego 2.

71. Klwatka Królewska, woj. mazowieckie, pow. radomski, gm. Gózd – Publiczna Szkoła Podstawowa, Klwatka Królewska 31.

72. Kolbuszowa, woj. podkarpackie – Szkoła Podstawowa nr 1 w Zespole Szkół nr 1, ul. Tadeusza Kościuszki 1.

73. Kolno, woj. podlaskie – Szkoła Podstawowa nr 2, ul. Szkolna 8.

74. Koluszki, woj. łódzkie, pow. łódzki wschodni – I Liceum Ogólnokształcące, ul. Tadeusza Kościuszki 16.

75. Kołobrzeg, woj. zachodniopomorskie – Zespół Szkół, ul. 1 Maja 47.

76. Komarów-Osada, woj. lubelskie, pow. zamojski – Szkoła Podstawowa, ul. Tadeusza Kościuszki 2.

77. Konarzewo, woj. wielkopolskie, pow. poznański, gm. Dopiewo – Szkoła Podstawowa, ul. Szkolna 16.

78. Konieczno, woj. świętokrzyskie, pow. włoszczowski, gm. Włoszczowa – Szkoła Podstawowa w Zespole Placówek Oświatowych, Konieczno 80.

79. Konopiska, woj. śląskie, pow. częstochowski – Zespół Szkół, ul. Sportowa 7.

80. Końskowola, woj. lubelskie, pow. puławski – Zespół Szkół, ul. Lubelska 81.

81. Korytnica, woj. mazowieckie, pow. węgrowski – Szkoła Podstawowa, ul. Henryka Sienkiewicza 14.

82. Kościelec, woj. dolnośląskie, pow. legnicki, gm. Krotoszyce – Szkoła Podstawowa, Kościelec 9.

83. Kowala Druga, woj. lubelskie, pow. opolski, gm. Poniatowa – Szkoła Podstawowa, Kowala Druga 29.

84. Kraków, woj. małopolskie – Gimnazjum nr 34, ul. Kpt. Andrzeja Potiebni 7.

85. Kraków, woj. małopolskie – Szkoła Podstawowa nr 36, ul. Mazowiecka 70.

86. Kraków, woj. małopolskie – Szkoła Podstawowa nr 98 z Oddziałami Integracyjnymi i Gimnazjum Integracyjne nr 74 w Zespole Szkół Ogólnokształcących Integracyjnych nr 6, os. Na Stoku 52.

87. Kraśnik, woj. lubelskie – Publiczna Szkoła Podstawowa nr 5, al. Niepodległości 54.

88. Krotoszyn, woj. wielkopolskie – Gimnazjum nr 4, ul. 23 Stycznia 20.

89. Krzczonów, woj. małopolskie, pow. myślenicki, gm. Tokarnia – Szkoła Podstawowa i Gimnazjum, Krzczonów 82.

90. Krzeszowice, woj. małopolskie, pow. krakowski – Szkoła Podstawowa, ul. Szkolna 7.

91. Książki, woj. kujawsko-pomorskie, pow. wąbrzeski – Szkoła Podstawowa, ul. Szkolna 6.

92. Kutno, woj. łódzkie – Gimnazjum nr 3, ul. Łęczycka 11.

93. Laskowa, woj. małopolskie, pow. oświęcimski, gm. Zator – Szkoła Podstawowa, Laskowa 3.

94. Legnica, woj. dolnośląskie – Szkoła Podstawowa nr 6, al. Marsz. Józefa Piłsudskiego 3.

95. Leszno, woj. wielkopolskie – Szkoła Podstawowa nr 5, ul. Gronowska 45.

96. Libidza, woj. śląskie, pow. kłobucki, gm. Kłobuck – Szkoła Podstawowa w Zespole Szkół, ul. Stefana Olszyńskiego 2.

97. Lisikierz, woj. lubelskie, pow. łukowski, gm. Wola Mysłowska – Szkoła Podstawowa, Lisikierz 22A.

98. Lubartów, woj. lubelskie – Gimnazjum nr 2, ul. Lubelska 68.

99. Lublin, woj. lubelskie – Szkoła Podstawowa nr 10, ul. Kalinowszczyzna 70.

100. Lublin, woj. lubelskie – Szkoła Podstawowa nr 38, ul. Michała Wołodyjowskiego 13.

101. Łajsce, woj. podkarpackie, pow. jasielski, gm. Tarnowiec – Szkoła Podstawowa, Łajsce 155.

102. Łańcut, woj. podkarpackie – I Liceum Ogólnokształcące, ul. Adama Mickiewicza 3.

103. Łomnica, woj. wielkopolskie, pow. czarnkowsko-trzcianecki, gm. Trzcianka – Szkoła Podstawowa, Łomnica 7.

104. Łosień, woj. świętokrzyskie, pow. kielecki, gm. Piekoszów – Szkoła Podstawowa, Łosień 1.

105. Łowicz, woj. łódzkie – Gimnazjum nr 1, al. Henryka Sienkiewicza 62.

106. Łódź, woj. łódzkie – Szkoła Podstawowa nr 71, ul. Rojna 58C.

107. Łuków, woj. lubelskie – Zespół Szkół nr 1, al. Tadeusza Kościuszki 10.

108. Łyse, woj. mazowieckie, pow. ostrołęcki – Zespół Szkół Publicznych, ul. Szkolna 1.

109. Maków Podhalański, woj. małopolskie, pow. suski – Szkoła Podstawowa nr 1 w Zespole Szkół, ul. Wolności 53.

110. Malbork, woj. pomorskie – I Liceum Ogólnokształcące w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1, ul. 17 Marca 6.

111. Miechów, woj. małopolskie – Szkoła Podstawowa nr 1, ul. Marii Konopnickiej 13.

112. Miedzna Drewniana, woj. łódzkie, pow. opoczyński, gm. Białaczów – Szkoła Podstawowa, Miedzna Drewniana 259.

113. Mielec, woj. podkarpackie – Szkoła Podstawowa nr 12, ul. Wandy 11.

114. Międzyrzec Podlaski, woj. lubelskie, pow. bialski – Szkoła Podstawowa nr 1, ul. Warszawska 40.

115. Mińsk Mazowiecki, woj. mazowieckie – Szkoła Podstawowa nr 6, ul. Gen. Kazimierza Sosnkowskiego 1.

116. Mniszów, woj. małopolskie, pow. proszowicki, gm. Nowe Brzesko – Szkoła Podstawowa, Mniszów 4.

117. Mojęcice, woj. dolnośląskie, pow. wołowski, gm. Wołów – Szkoła Podstawowa, ul. Wołowska 4.

118. Mszana Dolna, woj. małopolskie, pow. limanowski – Szkoła Podstawowa nr 1 w Zespole Szkół Miejskich nr 1, ul. Henryka Sienkiewicza 2.

119. Murowana Goślina, woj. wielkopolskie, pow. poznański – Szkoła Podstawowa nr 2, ul. Gen. Tadeusza Kutrzeby 3.

120. Mysłowice, woj. śląskie – Szkoła Podstawowa nr 13 z Oddziałami Integracyjnymi, ul. Ks. Kard. Augusta Hlonda 14.

121. Myszków, woj. śląskie – Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi nr 5 w Zespole Szkół Publicznych nr 5, ul. Władysława Sikorskiego 20A.

122. Myślibórz, woj. zachodniopomorskie – Gimnazjum, ul. Pionierów 13.

123. Myśliszewice, woj. mazowieckie, pow. radomski – Zespół Szkół Ogólnokształcących, Myśliszewice 15.

124. Niechłonin, woj. warmińsko-mazurskie, pow. działdowski, gm. Płośnica – Szkoła Podstawowa, Niechłonin 92.

125. Niedoradz, woj. lubuskie, pow. nowosolski, gm. Otyń – Zespół Szkół, ul. Marii Markiewiczowej 7.

126. Nienadówka, woj. podkarpackie, pow. rzeszowski, gm. Sokołów Małopolski – Szkoła Podstawowa nr 1 w Zespole Szkół nr 1, Nienadówka 686.

127. Niesułków, woj. łódzkie, pow. zgierski, gm. Stryków – Szkoła Podstawowa, Niesułków 52.

128. Nowa Dęba, woj. podkarpackie, pow. tarnobrzeski – Szkoła Podstawowa nr 2, ul. Leśna 40.

129. Nowa Ruda, woj. dolnośląskie, pow. kłodzki – Zespół Szkół Ogólnokształcących, os. Piastowskie 17.

130. Nowe Miasteczko, woj. lubuskie, pow. nowosolski – Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 6, pl. Strzelecki 2.

131. Nowe Radzikowo, woj. mazowieckie, pow. płoński, gm. Czerwińsk nad Wisłą – Szkoła Podstawowa, Nowe Radzikowo 36.

132. Nowy Sącz, woj. małopolskie – Gimnazjum nr 3, ul. Królowej Jadwigi 29.

133. Oblęgorek, woj. świętokrzyskie, pow. kielecki, gm. Strawczyn – Szkoła Podstawowa w Zespole Placówek Oświatowych, Oblęgorek 133.

134. Odrowążek, woj. świętokrzyskie, pow. skarżyski, gm. Bliżyn – Szkoła Podstawowa, Odrowążek 1.

135. Okrzeja, woj. lubelskie, pow. łukowski, gm. Krzywda – Szkoła Podstawowa, ul. Szkolna 1.

136. Olecko, woj. warmińsko-mazurskie – Szkoła Podstawowa nr 1, ul. Tadeusza Kościuszki 20.

137. Opoczno, woj. łódzkie – Szkoła Podstawowa nr 3 i Gimnazjum nr 3 w Zespole Szkół Samorządowych nr 3, ul. Armii Krajowej 1.

138. Opole, woj. opolskie – Publiczna Szkoła Podstawowa nr 10, ul. Walerego Wróblewskiego 7.

139. Orzechów, woj. łódzkie, pow. radomszczański, gm. Kobiele Wielkie – Publiczna Szkoła Podstawowa, Orzechów 2.

140. Orzesze, woj. śląskie, pow. mikołowski – Gimnazjum nr 3, ul. Uczniowska 1.

141. Ostrowiec Świętokrzyski, woj. świętokrzyskie – Publiczna Szkoła Podstawowa nr 7, ul. Akademicka 20.

142. Ostrzeszów, woj. wielkopolskie – Szkoła Podstawowa nr 1, ul. Łąkowa 1.

143. Pajęczno, woj. łódzkie – Zespół Szkół, ul. Henryka Sienkiewicza 5.

144. Perzów, woj. wielkopolskie, pow. kępiński – Publiczne Gimnazjum w Zespole Szkół, Perzów 77A.

145. Pilawa, woj. mazowieckie, pow. garwoliński – Publiczna Szkoła Podstawowa, ul. Leśna 2.

146. Piotrków Trybunalski, woj. łódzkie – Szkoła Podstawowa nr 11, ul. Kazimierza Szmidta 3.

147. Pisz, woj. warmińsko-mazurskie – Szkoła Podstawowa nr 2, ul. Gustawa Gizewiusza 10.

148. Płońsk, woj. mazowieckie – I Liceum Ogólnokształcące, ul. Płocka 56.

149. Podzamcze, woj. lubelskie, pow. świdnicki, gm. Mełgiew – Szkoła Podstawowa, Podzamcze 22.

150. Ponętów Górny Drugi, woj. wielkopolskie, pow. kolski, gm. Olszówka – Szkoła Podstawowa, Ponętów Górny 44.

151. Poznań, woj. wielkopolskie – Gimnazjum nr 42, ul. Św. Jerzego 6/10.

152. Promnik, woj. świętokrzyskie, pow. kielecki, gm. Strawczyn – Szkoła Podstawowa w Zespole Placówek Oświatowych, ul. Szkolna 10.

153. Prusice, woj. dolnośląskie, pow. trzebnicki – Zespół Szkół, ul. Żmigrodzka 43.

154. Pruszków, woj. mazowieckie – Szkoła Podstawowa nr 6, ul. Lipowa 31.

155. Przasnysz, woj. mazowieckie – Szkoła Podstawowa nr 2, ul. Jana Kilińskiego 1.

156. Przemyśl, woj. podkarpackie – Szkoła Podstawowa nr 1, ul. Henryka Sienkiewicza 3.

157. Puławy, woj. lubelskie – Szkoła Podstawowa nr 11, ul. Legionu Puławskiego 8.

158. Raciborowice Dolne, woj. dolnośląskie, pow. bolesławiecki, gm. Warta Bolesławiecka – Szkoła Podstawowa, Raciborowice Dolne 3.

159. Radom, woj. mazowieckie – Publiczna Szkoła Podstawowa nr 9, ul. Sandomierska 19.

160. Radomsko, woj. łódzkie – Publiczna Szkoła Podstawowa nr 9 w Zespole Szkolno-Gimnazjalnym nr 5, ul. Rolna 65.

161. Radomyśl, woj. mazowieckie, pow. siedlecki, gm. Wiśniew – Szkoła Podstawowa w Zespole Oświatowym, Radomyśl 46.

162. Rajgród, woj. podlaskie, pow. grajewski – Szkoła Podstawowa, ul. Szkolna 24.

163. Rasy, woj. łódzkie, pow. bełchatowski, gm. Drużbice – Publiczne Gimnazjum w Drużbicach z siedzibą w Rasach, Rasy 27.

164. Rawicz, woj. wielkopolskie – Gimnazjum nr 1, ul. Szarych Szeregów 3.

165. Rąbczyn, woj. wielkopolskie, pow. wągrowiecki, gm. Wągrowiec – Gimnazjum nr 3, Rąbczyn 61.

166. Rogolin, woj. mazowieckie, pow. białobrzeski, gm. Radzanów – Publiczna Szkoła Podstawowa, Rogolin 4A.

167. Roztoka, woj. dolnośląskie, pow. świdnicki, gm. Dobromierz – Zespół Szkół, ul. Jana Pawła II 7/9.

168. Rudawa, woj. małopolskie, pow. krakowski, gm. Zabierzów – Gimnazjum z Oddziałami Integracyjnymi w Zespole Szkół, ul. Stanisława Polaczaka 25.

169. Rudno, woj. pomorskie, pow. tczewski, gm. Pelplin – Szkoła Podstawowa w Zespole Kształcenia i Wychowania, ul. Szkolna 4.

170. Ruja, woj. dolnośląskie, pow. legnicki – Gimnazjum, Ruja 61.

171. Rutka-Tartak, woj. podlaskie, pow. suwalski – Szkoła Podstawowa, ul. Szkolna 12.

172. Rzepin, woj. lubuskie, pow. słubicki – Szkoła Podstawowa nr 1 z Oddziałami Integracyjnymi, ul. Wojska Polskiego 28.

173. Rzerzęczyce, woj. śląskie, pow. częstochowski, gm. Kłomnice – Szkoła Podstawowa w Zespole Szkół, ul. Szydłowska 91.

174. Rzeszów, woj. podkarpackie – Szkoła Podstawowa nr 3, ul. Klementyny Hoffmanowej 11.

175. Rzgów, woj. wielkopolskie, pow. koniński – Szkoła Podstawowa w Zespole Szkolno-Przedszkolnym, ul. Konińska 6.

176. Sadlinki, woj. pomorskie, pow. kwidzyński – Szkoła Podstawowa w Zespole Szkół, ul. Grudziądzka 14A.

177. Siciny, woj. dolnośląskie, pow. górowski, gm. Niechlów – Zespół Szkół, Siciny 78.

178. Siedlce, woj. dolnośląskie, pow. lubiński, gm. Lubin – Szkoła Podstawowa, Siedlce 29.

179. Siedlce, woj. mazowieckie – Szkoła Podstawowa nr 9 w Zespole Szkół nr 1, ul. Graniczna 1.

180. Siedliszcze, woj. lubelskie, pow. chełmski – Zespół Szkół.

181. Siekierczyn, woj. dolnośląskie, pow. lubański – Gminna Szkoła Podstawowa, Siekierczyn 200A.

182. Siennica, woj. mazowieckie, pow. miński – Publiczna Szkoła Podstawowa, ul. Latowicka 16.

183. Skarżysko-Kamienna, woj. świętokrzyskie – Szkoła Podstawowa nr 3, ul. Sportowa 30.

184. Skierniewice, woj. łódzkie – Szkoła Podstawowa nr 1, ul. Henryka Sienkiewicza 14.

185. Skrudki, woj. lubelskie, pow. puławski, gm. Żyrzyn – Szkoła Podstawowa, Skrudki 5A.

186. Skulsk, woj. wielkopolskie, pow. koniński – Szkoła Podstawowa, ul. Konińska 39.

187. Słupsk, woj. pomorskie – Szkoła Podstawowa nr 1, ul. Witolda Lutosławskiego 23.

188. Sobolew, woj. mazowieckie, pow. garwoliński – Publiczna Szkoła Podstawowa i Publiczne Gimnazjum, ul. Tadeusza Kościuszki 17.

189. Sokołów Podlaski, woj. mazowieckie – Salezjańskie Liceum Ogólnokształcące, ul. Ks. Jana Bosko 1.

190. Sompolno, woj. wielkopolskie, pow. koniński – Liceum Ogólnokształcące w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych, ul. Gimnazjalna 2.

191. Sosnowiec, woj. śląskie – Gimnazjum nr 7, ul. Białostocka 17.

192. Sosnowiec, woj. śląskie – Szkoła Podstawowa nr 37 w Zespole Szkół Ogólnokształcących nr 11, ul. Skwerowa 21.

193. Stanisławice, woj. małopolskie, pow. bocheński, gm. Bochnia – Zespół Szkół Gminnych, Stanisławice 306.

194. Stanisławów, woj. mazowieckie, pow. miński – Szkoła Podstawowa, ul. Szkolna 4.

195. Starachowice, woj. świętokrzyskie – Gimnazjum nr 3, ul. Leśna 2.

196. Stare Babice, woj. mazowieckie, pow. warszawski zachodni – Szkoła Podstawowa, ul. Polna 40.

197. Stare Dłutowo, woj. warmińsko-mazurskie, pow. działdowski, gm. Lidzbark – Szkoła Podstawowa, ul. Długa 61.

198. Starogard gdański, woj. pomorskie – Publiczna Szkoła Podstawowa nr 1, ul. Zblewska 18.

199. Stary Kębłów, woj. mazowieckie, pow. garwoliński, gm. Żelechów – Szkoła Podstawowa w Zespole Szkół, Stary Kębłów 23.

200. Stary Sławacinek, woj. lubelskie, pow. bialski, gm. Biała Podlaska – Szkoła Podstawowa, Stary Sławacinek 72.

201. Steklin, woj. kujawsko-pomorskie, pow. toruński, gm. Czernikowo – Szkoła Podstawowa, Steklin 1.

202. Sterdyń, woj. mazowieckie, pow. sokołowski – Gimnazjum w Zespole Szkół, ul. Wojska Polskiego 17.

203. Straszęcin, woj. podkarpackie, pow. dębicki, gm. Żyraków – Publiczna Szkoła Podstawowa w Zespole Szkół Publicznych, Straszęcin 115.

204. Strzegom, woj. dolnośląskie, pow. świdnicki – Publiczna Szkoła Podstawowa nr 3, ul. Jeleniogórska 19.

205. Strzelęcin, woj. wielkopolskie, pow. chodzieski, gm. Chodzież – Szkoła Podstawowa, ul. Strzelce 10.

206. Suchedniów, woj. świętokrzyskie, pow. skarżyski – Zespół Szkół, ul. Sportowa 3.

207. Suchożebry, woj. mazowieckie, pow. siedlecki – Zespół Szkół Publicznych, ul. Siedlecka 8.

208. Sulęcin, woj. wielkopolskie, pow. średzki, gm. Krzykosy – Szkoła Podstawowa w Zespole Szkolno-Przedszkolnym, ul. Długa 24.

209. Szczawnica, woj. małopolskie, pow. nowotarski – Szkoła Podstawowa nr 1, ul. Główna 12.

210. Szczebrzeszyn, woj. lubelskie, pow. zamojski – Szkoła Podstawowa nr 1, ul. Ogrodowa 16.

211. Szczecin, woj. zachodniopomorskie – Szkoła Podstawowa nr 5, ul. Królowej Jadwigi 29.

212. Szczyrk, woj. śląskie, pow. bielski – Szkoła Podstawowa nr 3 w Zespole Szkolno-Przedszkolnym, ul. Górska 104.

213. Szczytno, woj. warmińsko-mazurskie – Gimnazjum nr 1, ul. Jana Kasprowicza 1.

214. Szydłowiec, woj. mazowieckie – Zespół Szkół Ogólnokształcących, ul. Zamkowa 1.

215. Szyk, woj. małopolskie, pow. limanowski, gm. Jodłownik – Szkoła Podstawowa, Szyk 117.

216. Szyszki, woj. lubelskie, pow. łukowski, gm. Stoczek Łukowski – Szkoła Podstawowa, Szyszki 66.

217. Świdnica, woj. dolnośląskie – Szkoła Podstawowa nr 4, ul. Karola Marcinkowskiego 4-6.

218. Świdnik, woj. lubelskie – Ośrodek Szkolno-Wychowawczy, ul. Cypriana Kamila Norwida 4.

219. Świebodzice, woj. dolnośląskie, pow. świdnicki – Szkoła Podstawowa Nr 6 z Oddziałami Integracyjnymi w Publicznym Zespole Szkół Integracyjnych, ul. Ciernie 30.

220. Świebodzin, woj. lubuskie – I Liceum ogólnokształcące, ul. Park Chopina 2.

221. Święcany, woj. podkarpackie, pow. jasielski, gm. Skołyszyn – Szkoła Podstawowa w Zespole Szkół Publicznych, Święcany 529.

222. Świętochłowice, woj. śląskie – Szkoła Podstawowa nr 3, ul. Fryderyka Chopina 1.

223. Świnoujście, woj. zachodniopomorskie – Gimnazjum Publiczne nr 2, ul. Tadeusza Kościuszki 11.

224. Talczyn, woj. lubelskie, pow. lubartowski, gm. Kock – Szkoła Podstawowa, Talczyn 160.

225. Tczew, woj. pomorskie – Zespół Szkół Budowlanych i Odzieżowych, ul. Bałdowska 19.

226. Tereszpol-Kukiełki, woj. lubelskie, pow. biłgorajski, gm. Tereszpol – Szkoła Podstawowa, Tereszpol-Kukiełki 32.

227. Tłuczań, woj. małopolskie, pow. wadowicki, gm. Brzeźnica – Szkoła Podstawowa w Zespole Szkolno-Przedszkolnym, Tłuczań 157A.

228. Trzcianka, woj. wielkopolskie – Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych, ul. Władysława Sikorskiego 36.

229. Tuczępy, woj. świętokrzyskie, pow. buski – Zespół Placówek Oświatowych, Tuczępy 33.

230. Turek, woj. wielkopolskie – Szkoła Podstawowa nr 1, ul. 3 Maja 29.

231. Twardocice, woj. dolnośląskie, pow. złotoryjski, gm. Pielgrzymka – Szkoła Podstawowa, Twardocice 53.

232. Tyniowice, woj. podkarpackie, pow. jarosławski, gm. Roźwienica – Szkoła Podstawowa, Tyniowice 1.

233. Warszawa, woj. mazowieckie – Szkoła Podstawowa nr 127, ul. Kowieńska 12/20.

234. Warszawa, woj. mazowieckie – Szkoła Podstawowa nr 289, ul. Władysława Broniewskiego 99A.

235. Warszawa, woj. mazowieckie – XII Liceum Ogólnokształcące, ul. Sienna 53.

236. Wąsosz, woj. dolnośląskie, pow. górowski – Publiczne Gimnazjum, ul. Zacisze 10.

237. Wąsosz, woj. podlaskie, pow. grajewski – Szkoła Podstawowa, ul. Piaskowa 31.

238. Wąsosze, woj. wielkopolskie, pow. koniński, gm. Ślesin – Szkoła Podstawowa, Wąsosze 73.

239. Węglewice, woj. łódzkie, pow. wieruszowski, gm. Galewice – Szkoła Podstawowa, ul. Szkolna 9.

240. Wielgie, woj. kujawsko-pomorskie, pow. lipnowski – Publiczne Gimnazjum w Zespole Placówek Oświatowych, ul. Szkolna 5.

241. Wielkie Oczy, woj. podkarpackie, pow. lubaczowski – Szkoła Podstawowa w Zespole Szkół Publicznych, ul. Leśna 13.

242. Wieluń, woj. łódzkie – Szkoła Podstawowa nr 2, os. Kard. Stefana Wyszyńskiego 30A.

243. Wierbka, woj. śląskie, pow. zawierciański, gm. Pilica – Szkoła Podstawowa nr 2 w Zespole Szkół, ul. Szkolna 3.

244. Wierzchlas, woj. łódzkie, pow. wieluński – Szkoła Podstawowa, ul. Szkolna 48.

245. Wiśniowa Góra, woj. łódzkie, pow. łódzki wschodni, gm. Andrespol – Szkoła Podstawowa, ul. Tuszyńska 32.

246. Włocławek, woj. kujawsko-pomorskie – Szkoła Podstawowa nr 7, ul. Włodzimierza Gniazdowskiego 7.

247. Wodzisław Śląski, woj. śląskie – Szkoła Podstawowa nr 9 w Zespole Szkół nr 1, ul. Armii Ludowej 11.

248. Wola Kamocka, woj. łódzkie, pow. piotrkowski, gm. Grabica – Szkoła Podstawowa.

249. Wola Okrzejska, woj. lubelskie, pow. łukowski, gm. Krzywda – Szkoła Podstawowa, Wola Okrzejska 105.

250. Wolbrom, woj. małopolskie, pow. olkuski – Szkoła Podstawowa nr 1, ul. Mariacka 28.

251. Wołczyn, woj. opolskie, pow. kluczborski – Publiczna Szkoła Podstawowa nr 2, ul. Henryka Sienkiewicza 4.

252. Wólka, woj. wielkopolskie, pow. słupecki, gm. Strzałkowo – Publiczna Szkoła Podstawowa, Wólka 1.

253. Wrocław, woj. dolnośląskie – Szkoła Podstawowa nr 75 z Oddziałami Integracyjnymi w Zespole Szkół nr 21, ul. Piotra Ignuta 28.

254. Września, woj. wielkopolskie – Liceum Ogólnokształcące, ul. Witkowska 1.

255. Zakrzew, woj. mazowieckie, pow. radomski – Publiczne Gimnazjum nr 1, Zakrzew 58D.

256. Zalesie, woj. małopolskie, pow. limanowski, gm. Kamienica – Szkoła Podstawowa, Zalesie 159.

257. Zamość, woj. lubelskie – Szkoła Podstawowa nr 2, ul. Lwowska 15.

258. Zarzecz Łukowski, woj. lubelskie, pow. łukowski, gm. Łuków – Szkoła Podstawowa, Zarzecz Łukowski 54.

259. Zelów, woj. łódzkie, pow. bełchatowski – Szkoła Podstawowa nr 4, ul. Stefana Żeromskiego 51.

260. Zielona Góra, woj. lubuskie – Szkoła Podstawowa nr 1, ul. Kard. Stefana Wyszyńskiego 17.

261. Ziębice, woj. dolnośląskie, pow. ząbkowicki – Szkoła Podstawowa nr 2, pl. Wolności 1.

262. Zręczyce, woj. małopolskie, pow. wielicki, gm. Gdów – Szkoła Podstawowa, Zręczyce 222.

263. Żary, woj. lubuskie – Szkoła podstawowa nr 3, ul. 9 Maja 8.

264. Żelisławice, woj. śląskie, pow. będziński, gm. Siewierz – Szkoła Podstawowa w Zespole Szkolno-Przedszkolnym, ul. Przyszłości 9

265. Żmudź, woj. lubelskie, pow. chełmski – Zespół Szkół, Żmudź 10.

266. Żory, woj. śląskie – Szkoła Podstawowa nr 9 w Zespole Szkolno-Przedszkolnym nr 9, ul. Rybnicka 226.

267. Żuromin, woj. mazowieckie – Gimnazjum nr 2 w Zespole Szkół nr 2, ul. Wiatraczna 2.

268. Żyrardów, woj. mazowieckie – Szkoła Podstawowa nr 7 w Zespole Szkół Publicznych nr 7, ul. Franklina Roosevelta 2.

269. Żytno, woj. łódzkie, pow. radomszczański – Publiczna Szkoła Podstawowa, ul. Ogrodowa 16.

VI. Inne obiekty im. Henryka Sienkiewicza

1. Kraków, woj. małopolskie – Stowarzyszenie Artystyczne i Naukowe im. Henryka Sienkiewicza „2016”.

2. Lublin, woj. lubelskie – Towarzystwo im. Henryka Sienkiewicza, ul. Żelazowej Woli 17 lok. 12.

3. Łuków, woj. lubelskie – Miejska Biblioteka Publiczna im. Henryka Sienkiewicza, ul. Ks. Kard. Stefana Wyszyńskiego 24.

4. Płońsk, woj. mazowieckie – Miejska Biblioteka Publiczna im. Henryka Sienkiewicza, ul. Północna 15B.

„Życie nie daje nam tego co chcemy, tylko to, co ma dla nas.”

„Żyć to działać, to rozsiewać po świecie talent, energię, uczucie,
pomagać w czasie teraźniejszym pokoleniom przyszłym.”

Władysław Stanisław Reymont

Władysław Stanisław Reymont, właśc. Stanisław Władysław Rejment (ur. 7 maja 1867 r. w Kobielach Wielkich, zm. 5 grudnia 1925 r. w Warszawie) – pisarz, prozaik i nowelista, jeden z głównych przedstawicieli realizmu z elementami naturalizmu w prozie Młodej Polski, społecznik i działacz patriotyczny, odznaczony Orderem Orła Białego (2018 – pośmiertnie), Kawaler Wielkiej Wstęgi Orderu Odrodzenia Polski (1924), Komandor francuskiej Legii Honorowej (1925), laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za czterotomową „epopeję chłopską” pt. Chłopi (1924); pochowany w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.