Lp.

Miejscowość

Nazwa zabytku

Należy zwiedzić, zapoznać się

Adres zabytku

1.

Wybrzeże

Latarnie morskie

min. 5 latarni

Wykaz w załączeniu

2.

Gryfice

Gryficka Kolej Wąskotorowa

Przejazd turystyczny, parowozownia

Gryfice ul. Błonie 1

3.

Biała Góra

Stopień wodny na Nogacie

Jaz w korpusie prawego wału Wisły, komorę śluzy, upust
i wrota p. powodz. śluzy

Biała Góra

4.

Gdańsk

Żuraw gdański

Budowa, zasada działania

Centralne Muzeum Morskie

5.

Gdańsk

Gdańska głowa

Śluza na Szkarpowie

na Wiśle Elbląskiej w pobliżu wsi Żuławki

6.

Gdańsk

Twierdza Wisłoujście

Fortyfikacje

przy ujściu Wisły do Bałtyku

7.

Gdańsk-Oliwa

Kuźnia wodna

Tamę z ruchomym jazem, piece grzewcze i młot
z napędem wodnym, nożyce mimośrodowe

ul. Bytowska 1

8.

Gdańsk

Centralne Muzeum Morskie

Wyposażenie okrętu „Solen”, statek-muzeum „Sołdek”,
„Dar Pomorza”

ul. Ołowianka 9-13

9.

Fojutowo

Akwedukt na Wielkim
Kanale Brdy

Akwedukt, zapora w Mylofie

Sołectwo Legbąd, gm. Tuchola

10.

Kościerzyna

Parowozy

Parowozy: Pu29, Tw1; lokomotywa spalinowa SP47,
parowóz TKt48

ul. Towarowa 7

11.

Sopot

Molo

Najdłuższe molo w Polsce, fontannę i latarnię morską

ul. Bohaterów Monte Cassino

12.

Szczecin

Zwodzony most kolejowy

Jedyny zwodzony most kolejowy w Polsce,
mechanizm podnoszenia i opuszczania

Podjuchy

13.

Tczew

Mosty

Most kratownicowy z l. 1851-57

między Tczewem a Lisewem

14.

Pomorze Środkowe

Słupskie, koszalińskie
elektrownie wodne

min. 5 elektrowni

Wykaz w załączniku

15.

Koszalin

Koszalińska Kolej Dojazdowa

Przejazd turystyczny

ul. Wendetów 24A/11

Lp.

Miejscowość

Nazwa zabytku

Należy zwiedzić, zapoznać się

Adres zabytku

16.

Botkuny-Żytkiejmy

Linia kolejowa

Wiadukty w Sańczykach, obiekty w Kiejpociach i Bodkunach

z Gołdapi w kierunku Wiżajn

17.

Elbląg

Kanał Elbląski

Pochylnie, śluzy komorowe betonowe, ceglane, nasyp przez
Jez. Karnickie

Elbląg ul. Wieżowa 1
Ostróda ul. Mickiewicza 42

18.

Augustów

Kanał Augustowski

Śluzy: Dębowo, Augustów, Przewięź, Paniewo, Kudryki

ul. 29 Listopada

19.

Ełk

Ełcka Kolej Dojazdowa

Przejazd turystyczny

ul. Wąski Tor 1

20.

Górowo Iłowieckie

Gazownia miejska

Kompletny ciąg technologiczny do produkcji gazu, kolekcja
zabytkowych gazomierzy

ul. Wyszyńskiego 20

21.

Kopna Góra

Kolej Leśna

Przejazd turystyczny

ul. Wyszyńskiego 20

22.

Kanał Mazurski

Śluzy: Leśniewo I i II, Guja, Bojary Małe oraz jaz

przy drodze nr 650 Węgorzewo – Srokowo

23.

Wigry

Wigierska Kolej Wąskotorowa

Przejazd turystyczny

Płociczno – Tartak 40

24.

Gierłoż

Wilczy Szaniec

Schrony ok. 40 szt.

Gierłoż

25.

Giżycko

Drogowy most obrotowy

Budowa, zasada działania

nad Kanałem Łuczyńskim (Giżyckim)

26.

Mamerki

Schrony bojowe

Schrony bojowe

na trasie Kętrzyn – Gierłoż

27.

Żuławy

Żuławska Kolej Dojazdowa

Przejazd turystyczny

Nowy Dwór Gdański, ul. Dworcowa 29

28.

Rybina

Kolejowy most obrotowy

Budowa, zasada działania

na trasie Nowy Dwór Gdański – Stegna
Gdańska

Lp.

Miejscowość

Nazwa zabytku

Należy zwiedzić, zapoznać się

Adres zabytku

29.

Bydgoszcz

Spichlerze

Spichlerze: biały, czerwony, kaszarnia oraz przy ul. Grodzkiej 7-11

ul. Grodzka 7/9/11

30.

Bydgoszcz

Węzeł wodny

Kanały, śluzy, jazy, przejazd turystyczny tramwajem wodnym

ul. Nowogrodzka 3

31.

Ciechocinek

Warzelnie soli i tężnie

Tężnie, proces wytwarzania soli

Warzelnia soli ul. Solna 6, ul. Tężniowa

32.

Toruń

Most drogowy

Konstrukcja mostu drogowego na Wiśle

al. Jana Pawła II

33.

Toruń

Stacja wodociągowa
„Stare Bielany”

Wieża ciśnień, hala maszyn parowych, wystawa plenerowa

ul. Św. Józefa 37-49

34.

Żnin

Żnińska Kolej Powiatowa

Przejazd turystyczny

ul. Potockiego 4

35.

Wenecja

Muzeum Kolejki Wąskotorowej

KNajwiększa kolekcja taboru wąskotorowego

Wenecja

Lp.

Miejscowość

Nazwa zabytku

Należy zwiedzić, zapoznać się

Adres zabytku

36.

Gniezno

Gnieźnieńska Kolej Dojazdowa

Przejazd turystyczny

ul. Wrześińska 2

37.

Kalisz

Kaliska Kolej Dojazdowa

Przejazd turystyczny

ul. Godebskiego 2E

38.

Kłodawa

Kopalnia soli

Kaplica św. Kingi, maszyny górnicze

al. 1000-lecia 2

39.

Kostrzyn

Stacja dwupoziomowa

Nietypowy układ stacji, budynek lokomotywowni

Dworzec PKP

40.

Opatówek

Muzeum Historii Przemysłu

Krosno mechaniczne, suwadło zespołowe, hafciarkę ręczną,
kolekcję fortepianów i pianin, gabinet fabrykanta

ul. Kościelna 1

41.

Poznań

Stary browar

Dziedziniec sztuki, pasaż, kładkę łączącą Atrium i bud. Fortis

Obok Starego Rynku, u zbiegu
ul. Kościuszki i ul. Półwiejskiej

42.

Śmigiel

Śmigielska Kolej Dojazdowa

Przejazd turystyczny

ul. Leszczyńska 14

43.

Środa Wielkopolska

Powiatowa Kolej Wąskotorowa

Przejazd turystyczny

ul. Niedziałkowskiego 25

44.

Szreniawa

Muzeum Rolnictwa i Przemysłu
Rolno-Spożywczego

Wystawy stałe, kolekcje ciągników marki Lanz-Buldog, Ursus,
Zetor, Fordon, plenerową ekspozycję uli

ul. Dworcowa 5

45.

Wolsztyn

Parowozownia

Parowozy: Pm36-2, Okl-359, Tr5-65, Ok22-31, Ty5l-223, Ty2,
Ty42, Ty43, Ty3, wagony osobowe, drezyny

ul. Fabryczna 1

46.

Zaniemyśl

Powiatowa Kolej Wąskotorowa

Przejazd turystyczny

ul. Dworcowa

Lp.

Miejscowość

Nazwa zabytku

Należy zwiedzić, zapoznać się

Adres zabytku

47.

Łódź

Zespół fabryczny na Księżym Młynie

Wodny Rynek, Księży Młyn, tzw. bielnik Kopischa

ul. Tymienickiego

48.

Łódź

Dawne Zakłady Bawełniane
Izraela Poznańskiego

Centrum Handlowe Manufaktura oraz muzea: Sztuki Fabryki,
Historii Miasta Łodzi

ul. Ogrodowa 17

49.

Łódź

Fabryka Towarzystwa Akcyjnego
Ludwika Geyera

Zabudowa obiektu i wyposażenie

Centralne Muzeum Włókiennicze

50.

Łódź

Centralny zbiornik wody

Architektura i wyposażenie techniczne

pod miastem

51.

Łódź

Centralne Muzeum Włókiennicze

Ekspozycje stałe

ul. Piotrkowska 282,
Biała Fabryka

52.

Łódź

Muzeum Kinematografii

Ekspozycje stałe

Plac Zwycięstwa 1,
Pałac Karola Scheiblera

53.

Łódź

Podmiejskie tramwaje

Muzeum Komunikacji Miejskiej, przejazdy tramwajami do:
Ozorkowa, Pabianic, Zegrza, Konstantynowa, Lubomierska

ul. Wierzbowa 1

54.

Krośniewice

Krośniewicka Kolej Dojazdowa

Przejazd turystyczny

ul. Kopernika 33E, 95-915 Głowno

55.

Maurzyce

Spawany most drogowy na Słudwi

Most

6 km od Łowicza

56.

Otrębusy

Muzeum Motoryzacji

Eksponaty

ul. Warszawska 21

57.

Rogów

Rogowska Kolej Wąskotorowa

Przejazd turystyczny i eksponaty

ul. Dworcowa 37

58.

Sochaczew

Muzealna Kolej Wąskotorowa

Przejazd turystyczny i eksponaty

ul. Towarowa 7

59.

Skierniewice

Dworzec PKP

Architektura dworca, wiata nad peronem I

ul. Dworcowa

60.

Skierniewice

Parowozownia

Obrotnica centryczna, pozostałe eksponaty

ul. Łowiecka 1

61.

Warszawa

Muzeum Techniki

Wystawy stałe

pl. Defilad 1, Pałac Kultury i Nauki

62.

Warszawa

Muzeum Kolejnictwa

Zabytkowe parowozy, kolekcja sztandarów kolejowych

ul. Towarowa 1

63.

Warszawa

Muzeum Gazownictwa

Eksponaty w muzeum Zespół dawnej gazowni na Woli

ul. Kasprzaka 25, Wola

64.

Warszawa

Zakład Wodociągu Centralnego

Zabytkowa Stacja Filtrów Powolnych Zakład Filtrów
Pośpiesznych, Muzeum Zakładowe

ul. Koszykowa 81

65.

Warszawa

Wiadukt Mostu Poniatowskiego

Architektura

al. Jerozolimskie

66.

Żyrardów

Zabytkowa Osada Fabryczna

Zabytkowa zabudowa Centrum Żyrardowa

ul. 1 Maja 1 Muzeum,
ul. Karola Dittricha 1

67.

Piotrków Trybunalski

Kolej Piotrkowska

Przejazd turystyczny

ul. Przemysłowa 27

Lp.

Miejscowość

Nazwa zabytku

Należy zwiedzić, zapoznać się

Adres zabytku

68.

Bondyrz

Młyny wodne

Dwa młyny wodne z zachowanym układem
hydrotechnicznym

Bondyrz, gm. Adamów, ok. 20 km od Zamościa

69.

Chełm

Chełmskie Podziemia Kredowe

Trasa turystyczna, eksponaty

ul. Lubelska 55A

70.

Nałęczów

Nałęczowska Kolej Dojazdowa

Przejazd turystyczny, eksponaty na stacji w Karczmiskach

Stacje w Karczmiskach i Nałęczowie

Lp.

Miejscowość

Nazwa zabytku

Należy zwiedzić, zapoznać się

Adres zabytku

71.

Bolesławiec

Most kamienny

Największy most kamienny

Linia kolejowa Bolesławiec – Węgliniec

72.

Bóbr (rzeka)

Elektrownie wodne
(min. dwie od zwiedzenia)

Elektrownie: Bobrowice I, II, III, Pilchowice I, II, Muzeum
Energetyki Jeleniogórskiej – elektrownia Szklarska Poręba II

do 6 km od Jeleniej Góry

73.

Konary

Ruiny cukrowni

Pozostałości dawnej cukrowni

Konary – Wińsko pow. Wołów,
8 km od Wińska

74.

Kwisa (rzeka)

Elektrownie wodne
(min. jedna do zwiedzenia)

Elektrownie: Leśna I Złotniki

ok. 12 km od Lubania

75.

Kowary

Sztolnie żelaza i uranu

Grota uranowa, Jez. Latimerii, skarbiec Walonów, inhalatorium

ul. Podgórze 55

76.

Kłodzko

Linia kolejowa
Kłodzko – Wałbrzych

Trzy tunele i kilka wiaduktów

Droga krajowa Nr 35 do Wałbrzycha
Głównego lub Nr 8 do Kłodzka Gł.

77.

Duszniki-Zdrój

Muzeum Papiernictwa

Zabytkowy budynek papierni i suszarni, wystawa historii
papiernictwa

ul. Kłodzka 42

78.

Jaworzyna Śląska

Muzeum Przemysłu i Kolejnictwa

Parowozy, wagony i inne

ul. Towarowa 4

79.

Wałbrzych

Muzeum Przemysłu i Techniki

Markownia, budowa maszyny wyciągowej szybu „Julia”, „Lisią
Sztolnię”

ul. Wysockiego 28

80.

Nowa Ruda

Kopalnia węgla kamiennego

Podziemna trasa turystyczna, kopalnia „Nowa Ruda”, pola
„Piast” i „Lech”, eksponaty

ul. Obozowa 4

81.

Walim

Kompleks zbrojeniowy „Riese”

Podziemna trasa turystyczna, eksponaty

ul. 3 Maja 26

82.

Wrocław

Zakład wodociągowy „Na grobli”
i przepompownia „Świątniki”

Budynek wieży ciśnień „Na Grobli”, budynek przepompowni
„Świątniki”

ul. Na Grobli 14/16 (wieża ciśnień),
ul. Świątnicka 1 (przepompownia)

83.

Wrocław

Fundacja Otwartego Muzeum
Techniki

Holownik parowy „Nadbór”, dźwig pływający „Wróblin”, barka
towarowa „Irena”

Wybrzeże Wyspiańskiego

84.

Kaława

Międzyrzecki Rejon Umocniony

Podziemna Trasa Turystyczna

ok. 8 km od Międzyrzecza

85.

Zgorzelec

Most graniczny

Architektura

Linia Węgliniec – Zgorzelec

86.

Złoty Stok

Muzeum Górnictwa i Hutnictwa
Złota

Sztolnia „Gertruda”, „Czarna Góra”

ul. Złota 7

Lp.

Miejscowość

Nazwa zabytku

Należy zwiedzić, zapoznać się

Adres zabytku

87.

Częstochowa

Muzeum Produkcji Zapałek

Proces produkcji zapałek, wystawa filumenistyczna
i rzeźby z jednej zapałki

ul. Ogrodowa 68

88.

Bytom

Górnośląska Kolej Wąskotorowa

Przejazd turystyczny, eksponaty

Stacja Bytom Karb Wąskotorowy

89.

Gliwice

Radiostacja

Budynek nadawczy, wieża antenowa

ul. Tarnogórska 129

90.

Gliwice

Muzeum Odlewnictwa

Miniatury pomników, zbiór odlewów artystycznych

ul. Robotnicza 2

91.

Katowice-Szopienice

Huta Metali Nieżelaznych

Tok technologiczny

Dąbrowa Górnicza

92.

Katowice

Osiedla Nikiszowiec i Giszowiec

Urbanistyka osiedli, zabudowa

ok. 3 km na wschód od centrum

93.

Łaziska Górne

Muzeum Energetyki

Eksponaty

ul. Wyzwolenia 30

94.

Mysłowice

Centralne Muzeum Pożarnictwa

Samochody pożarnicze, sztandary strażackie, pojazdy
konne itp.

ul. Stadionowa 7A

95.

Radzionków

Muzeum Chleba

Maszyny i urządzenia

ul. Nałkowskiej 5

96.

Rudy

Skansen

Parowozy, lokomotywy, wagony

ul. Szkolna 1

97.

Rybnik

Zabytkowa Kopalnia Węgla „Ignacy”

Szyb „Głowacki” i „Kościuszko”, eksponaty

ul. Mościckiego 3

98.

Tarnowskie Góry

Sztolnia „Pstrąga Czarnego”

Podziemna Trasa Turystyczna

Park w dzielnicy Repty, ul. Repecka

99.

Tarnowskie Góry

Zabytkowa Kopalnia Srebra i
Skansen Maszyn Parowych

Podziemna Trasa Turystyczna, skansen maszyn

ul. Szczęść Boże 81

100.

Tychy

Muzeum Piwowarstwa

Maszyny i urządzenia do warzenia piwa

ul. Katowicka 9

101.

Zabrze

Zabytkowa Kopalnia Węgla
Kamiennego

Trasa turystyczna, naziemna część kopalni, podziemne
wyrobiska

ul. 3 Maja 93

102.

Zabrze

Skansen Górniczy „Królowa Luiza”

Naziemną i podziemną część kopalni wraz z urządzeniami

ul. Wolności 410

103.

Żywiec

Muzeum Browaru

Maszyny i urządzenia do warzenia piwa

ul. Browarna 88

Lp.

Miejscowość

Nazwa zabytku

Należy zwiedzić, zapoznać się

Adres zabytku

104.

Bochnia

Kopalnia Soli

Podziemna Trasa Turystyczna, maszyny i urządzenia
do wydobywania soli

ul. Solna 1

105.

Bóbrka

Muzeum Przemysłu Naftowego
i Gazownictwa

Maszyny i urządzenia do wydobywania ropy i gazu

Bóbrka

106.

Cisna

Bieszczadzka Kolej Leśna

Przejazd turystyczny

Stacja Cisna Majdan

107.

Chlewiska

Huta Żelaza

Budynki i urządzenia do wytopu żelaza

ul. Szkolna 34

108.

Chabówka

Skansen Taboru Kolejowego

Przejazd turystyczny, czynne parowozy, wagony
osobowe, towarowe motorowe

ok. 300 m od stacji PKP Chabówka

109.

Kraków

Muzeum Lotnictwa Polskiego

Samoloty, silniki lotnicze, ekspozycje stałe

al. Jana Pawła II 39

110.

Kraków

Muzeum Inżynierii Miejskiej

Samochody i motocykle, radioodbiorniki, odbiorniki
telewizyjne

ul. Św. Wawrzyńca 15

111.

Jędrzejów

Jędrzejowska Kolej Dojazdowa

Przejazd turystyczny

ul. Kolejowa

112.

Łańcut

Muzeum Gorzelnictwa

Zbiór starych butelek, zabytkowe urządzenia taśm
produkcyjnych

ul. Kolejowa 1

113.

Łańcut

Kolekcja powozów

Pojazdy konne, uprzęże

ul. Zamkowa 1

114.

Krzemionki Opatowskie

Kopalnia krzemienia

Podziemna trasa turystyczna, rekonstrukcja wioski
neolitycznej

ok. 8 km od Ostrowca Świętokrzyskiego

115.

Maleniec

Zakład hutniczy

Wyposażenie hal

Maleniec 54

116.

Natulisko Fabryczne

Walcownia

Pozostałości po walcowni

przy drodze Skarżysko Kamienna
do Ostrowca Świętokrzyskiego

117.

Przeworsk

Przeworska Kolej Dojazdowa

Przejazd turystyczny, tunel na trasie

ul. Lubomirskich 14

118.

Samsonów

Huta żelaza

Ruiny wielkiego pieca

gm. Zagnańsk

119.

Stara Kuźnica

Kuźnia wodna

Wyposażenie

pow. konecki, rzeka Młynkówka

120.

Starachowice

Muzeum Przyrody i Techniki

Zespół starego pieca, wystawy: samochody ciężarowe,
skamieniałości z ery mezozoicznej

ul. Wielkopiecowa 1

121.

Sielpia Wielka

Walcownia i pudlingarnia

Urządzenia i maszyny walcowni

okolice Końskich

Lp.

Miejscowość

Rok budowy

Wysokość światła
w m n.p.m.

Zasięg (Mm)

Uwagi

1.

Krynica Morska

1951

53

18

2.

Gdańsk Nowy Port
Gdańsk Port Północny

1894
1984

37
56

wyłączona
25

nie dostępna dla turystów

3.

Jastarnia

1950

22

15

nie dostępna dla turystów

4.

Rozewie

1875

83

26

5.

Stilo

1906

75

23,5

6.

Czołpino

1875

75

21

7.

Ustka

1892

22,2

18

8.

Jarosławiec

1838

50,2

23

9.

Darłowo

1927

19,7

15

10.

Gąski

1877-78

50,1

23

11.

Kołobrzeg

1832-36

36,5

16

12.

Niechorze

1866

62,8

20

13.

Kikut

1962

91,5

16

nie dostępna dla turystów

14.

Świnoujście

1857

68

24