Turystyka piesza jest taką formą wędrowania, która pozwala na najbardziej bezpośredni kontakt z przyrodą i krajobrazem. Obojętnie – samemu, czy w małych grupach, na trasach długich, czy, krótkich, uprawiana „sama dla siebie”, czy jako uzupełnienie wycieczek samochodowych lub wodnych – pozwala najpełniej penetrować krajobraz „w głąb”, docierać w miejsca niedostępne nawet dla roweru.
Na
szlakach nizinnych nie ma na ogół tłoku (pomijając podmiejskie tereny
świątecznego wypoczynku), na nich więc najlepiej można
odpocząć od tłumu i zgiełku miasta. Tym serdeczniej odnoś się do innych, Tobie
podobnych wędrowców. Wędrówki nizinne prowadzą – nie omijając miast i miejsc
zabytkowych – głównie terenami leśnymi i rolniczymi. Gospodarzami są tu leśnicy
i rolnicy, a lasy i pola to miejsca ich ciężkiej pracy. Musimy szanować i ich
samych, i ustalane przez nich prawa, i owoce ich pracy. Idąc ścieżkami wśród
pól i łąk nie skracaj drogi. Grupa niech idzie zawsze gęsiego. Gdy wędrówki
nasze odbywamy wiosną lub latem, idąc „tak sobie, dla przyjemności”, ludzie na
wsi ciężko pracują. Pamiętajmy o tym i bądźmy dla rolników szczególnie
uprzejmi, a gdy tylko nadarzy się sposobność, okażmy im pomoc, na jaką nas
stać. Jeśli korzystamy z gościny, dokładnie uzgodnijmy, co i gdzie nam wolno
(gdzie ustawić warnik, gdzie wyrzucić śmieci, gdzie wolno palić). Gospodarze
muszą mieć pewność, że nie użyczyli gościny lekkomyślnie.
Najchętniej
wędrujemy lasami i brzegami jezior. W lesie wolno poruszać się swobodnie (poza
terenami stale lub okresowo zamkniętymi dla ruchu turystycznego). Nie wolno
nigdy wchodzić w młodniki i uprawy, tylko dopiero tam, gdzie drzewa oczyszczą
się z gałęzi do wysokości dwóch metrów od ziemi. Pamiętajmy, że las (poza
parkami narodowymi i rezerwatami) jest normalną uprawą i to uprawą wieloletnią.
Nawet drobne uszkodzenie młodego drzewka odbija się na jakości drewna
użytkowanego za kilkadziesiąt lat. Mimo iż większość naszych lasów to
drzewostany sztucznie sadzone, jednowiekowe i niemal jednogatunkowe, to jednak
dzięki swej długowieczności odtwarzają one naturalną, niezbędną do właściwego
rozwoju biocenozę. Biocenoza ta jest uboga i bardzo łatwa do naruszenia.
Dlatego musimy szanować spokój mieszkańców lasu. Dla prawdziwego turysty każda
roślina i każde zwierzę zasługuje na ochronę.
Wbrew
powiedzeniu „nie wrzeszcz, boś nie w lesie” tu właśnie zachowuj ciszę. Wsłuchaj
się w dyskretną muzykę lasu, bowiem jest to najwspanialszy relaks. Pamiętaj, że
mieszkańcy lasu chcą żyć i wychowywać swoje potomstwo w spokoju. Każdy hałas
może wyrządzić im krzywdę.
W parkach
narodowych i rezerwatach (tak ścisłych, jak i częściowych) można chodzić tylko
po udostępnionych ścieżkach i znakowanych szlakach oraz nie wolno zrywać jagód,
grzybów i żadnych innych roślin. Zbierając jagody czy inne owoce leśne, zrywać
je należy delikatnie, aby nie uszkodzić roślin. Grzyby zbieramy tylko jadalne i
zdrowe; w żadnym wypadku nie należy niszczyć grzybów niejadalnych. Nie wolno
niszczyć grzybni – grzyby najlepiej delikatnie „wykręcać” lub ścinać nożykiem.
Największym
niebezpieczeństwem dla lasu jest pożar. Sprawcami są nie tylko turyści; prawie
zawsze jednak przyczyną pożaru jest lekkomyślność ludzka. Jadąc pociągiem
widzimy często wypalone połacie – to skutki beztroskiego wyrzucania przez okno
papierosów, a często także wadliwej obsługi parowozu. Wiele pożarów powstaje z
winy traktorzystów, z winy rolników wypalających „chaszcze”, częstą przyczyną
są też ogniska oraz porzucone na szlakach niedopałki i butelki działające jak
soczewki. Ubiegłoroczne igliwie i liście są suche, las jest znakomitym
producentem tlenu, powietrze w lesie zawiera dużo olejków eterycznych. Właśnie
większa ilość tlenu i łatwopalne olejki sprzyjają szybkiemu zajęciu się
ściółki, od niej zaś .zajmują się ogniem żywiczne
pnie. Dlatego, jeśli już musisz zapalić papierosa, to tylko na drodze o
odsłoniętej glebie i nigdy w marszu. Po skończeniu palenia starannie zgaś
niedopałek. Ognisko wolno rozpalić nie bliżej niż sto metrów od granicy lasu
lub innego wysuszonego zbiorowiska roślinnego (wrzosowisko, więdnące szuwary
itp.), chyba że gospodarz-leśnik wskaże przygotowany w
tym celu teren.
Próbą
kultury turystycznej jest nocleg w schronisku lub na biwaku (o gościnie u
rolnika już pisaliśmy). Rozbijać namioty wolno tylko na wyznaczonych polach
namiotowych i campingach, chyba że leśnik zezwoli przenocować w .wyznaczonym przez niego miejscu (np.
w sąsiedztwie gajówki). Na obozowiskach musi panować atmosfera wzajemnej
życzliwości i wzajemnych kompromisów. Najgorszym wrogiem dobrej atmosfery jest
alkohol – unikajmy go we własnym interesie!
Życzliwość
i szacunek w relacjach człowiek-człowiek i człowiek-krajobraz warunkuje
właściwy kształt turystyki oraz właściwe wykorzystanie tego, co turystyka
oferuje prawdziwym turystom.
Każdy
turysta powinien wiedzieć, że nie ma u nas zwierząt atakujących ludzi. Człowiek
może jednak niewłaściwym zachowaniem sprowokować atak zwierzęcia. Jedyny w Polsce
jadowity gad – żmija zygzakowata – sama nie napada, kąsa tylko nadepnięta lub
podrażniona. Patrz pod nogi i uważaj gdzie siadasz! Spłoszony dzik-odyniec może
atakować – odskocz wtedy w bok! Gorsza może być locha prowadząca warchlaki –
wiosną i wczesnym latem unikaj włażenia w gęste zarośla i paprocie. Jest ona
bardzo czułą matką i często atakuje, nie odbiega jednak daleko od swych dzieci.
Nie zbliżaj się do żubrów, są dosyć nieobliczalne – mijaj je nie tracąc
zwierząt z oczu. Nie zbliżaj się do młodych łosi – klępa też potrafi
zaatakować, a uderzenia przednich jej racic ,są
groźne! Przede wszystkim nigdy nie okazuj strachu – zachowując spokój (ale mając szybki refleks) zawsze dasz sobie radę.
Wrogiem
numer jeden turystyki jest zaśmiecanie szlaków. Nie śmieć, sprzątnij po sobie.
Jeśli miałeś siłę nieść żywność, to masz ją również na niesienie opakowań
pozostałych po posiłkach.
Jeśli
zainteresowała Cię turystyka, wstąp do PTTK. Zdobywaj kolejne stopnie
Odznaki Turystyki Pieszej (OTP).
Straż Ochrony Przyrody
(SOP) – straż czuwająca
nad przestrzeganiem przepisów o ochronie przyrody ma prawo legitymować winnych,
konfiskować pozyskane nielegalnie przedmioty, karać mandatami.
Służba Kultury Szlaku
(SKS) – służy
przykładem, pomocą, uczy obyczaju i kulturalnych form uprawiania turystyki.
Okazuj im pomoc – nie sprzeciwiaj się ich poleceniom.